«Ακούστε μας. Δείξτε κατανόηση στους ανήλικους παραβάτες. Αντιμετωπίστε μας, αναλογιζόμενοι το νεαρό της ηλικίας μας». Αυτό ήταν το ηχηρό μήνυμα που έστειλαν νέοι οι οποίοι εξιστόρησαν την προσωπική εμπειρία της εμπλοκής τους σε ποινικές διαδικασίες, στο πλαίσιο εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο υπουργείο Δικαιοσύνης για το ρόλο της «Φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης», στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Διακρατικού προγράμματος «Justice Closer to children and their families» με τον διακριτικό τίτλο «JUST Closer».
Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση του σεβασμού των δικονομικών εγγυήσεων και δικαιωμάτων ανηλίκων, που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι σε ποινικές διαδικασίες, μέσα από τις δικές τους προτάσεις και απόψεις, καθώς και η ενίσχυση των δεξιοτήτων των Επιστημόνων και Επαγγελματιών του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης που συνεργάζονται με τα παιδιά και για τα παιδιά.
Στο πρόγραμμα, το οποίο βασίζεται στην πρακτική εφαρμογή της Οδηγίας ΕΕ 2016/800, συμμετέχουν έξι εταίροι από τέσσερις χώρες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και το ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Στην εκδήλωση παρευρεθήκαν και μίλησαν, μεταξύ άλλων, για το σημαντικό ρόλο της «Φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης», ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Σταύρος Παπασταύρου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Γιώργος Φλωρίδης, ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης, κ. Ιωάννης Μπούγας, ο Γενικός Γραμματέας Δικαιοσύνης κ. Πάνος Αλεξανδρής, ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού κ. Γεώργιος Μαυρωτάς και ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής κ. Ιωάννης Κατσαρός.
Ο υπουργός Επικρατείας, κ. Σταύρος Παπασταύρου τόνισε:
«Θέλω να συγχαρώ εκ μέρους της Προεδρίας της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού όλους τους εμφανείς και αφανείς ήρωες γι’ αυτό το πρωτοποριακό πρόγραμμα. Στα παιδιά, στους γονείς, στην πολιτική ηγεσία, στους εμπνευστές σε όλους όσοι κατάφεραν αυτό το πρόγραμμα να γίνει πραγματικότητα. Για την πατρίδα μας, το μέλλον και η τύχη κάθε παιδιού είναι εθνική υπόθεση και εθνική προτεραιότητα. Συγχαρητήρια και πάλι γι’ αυτό το πρόγραμμα και ελπίζω να μπορέσουμε να το δούμε σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Γιώργος Φλωρίδης ανέφερε:
«Επιτρέψτε μου να καλωσορίσω ιδιαίτερα με πάρα πολύ μεγάλη χαρά τον Υπουργό Επικρατείας κ. Σταύρο Παπασταύρου, ο οποίος εκ μέρους του Πρωθυπουργού και της Προεδρίας της Κυβερνήσεως συντονίζει όλο το εθνικό πρόγραμμα γι αυτές τις δράσεις, οι οποίες απευθύνονται κυρίως και έχουν ως σκοπό την προστασία των ανηλίκων σε πολλά επίπεδα και με πολλούς τρόπους. Σήμερα ήρθαμε εδώ για να ακούσουμε δεν ήρθαμε να ομιλήσουμε εμείς. Σπεύδω από την αρχή να πω ότι θέλω να εκφράσω εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης θερμές ευχαριστίες σε αυτούς που οργάνωσαν ώστε η Ελλάδα να συμμετάσχει σε αυτό το πρόγραμμα. Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε και η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, και ιδιαίτερα ο πρώην Υφυπουργός Δικαιοσύνης, κ. Κώτσηρας, τον οποίο κάλεσα να έρθει στην εκδήλωση αλλά βρίσκεται σε ταξίδι στις ΗΠΑ.
Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους νέους, αυτούς που έχοντας περάσει μια παραβατική περίοδο και έχοντας δεχθεί αναμορφωτικά μέτρα δέχθηκαν να γίνουν μέντορες σε νεώτερους ανηλίκους, οι οποίοι είναι σε καθεστώς αναμορφωτικών μέτρων. Αυτό είναι μια πάρα πολύ κρίσιμη λειτουργία και ίσως η πιο σημαντική εμπειρία που μπορεί να έχουν και οι μεν και οι δε και θεωρώ επίσης ότι είναι πάρα πολύ δημιουργικό και πάρα πολύ λυτρωτικό. Γιατί αυτοί που μιλούν με την εμπειρία είναι πολύ σημαντικό να τη μεταβιβάσουν αυτούσια στους νεώτερους, στους πιο μικρούς, οι οποίοι είναι τώρα σε καθεστώς αναμορφωτικών μέτρων και να τους δείξουν ή να τους πείσουν με τον δικό τους τρόπο ότι η ζωή είναι μπροστά τους. Και κυρίως να δουν ότι η Δικαιοσύνη είναι δίπλα τους. Δεν είναι πάνω από αυτούς με το σπαθί της το οποίο επικρέμεται ως απειλή. Η Δικαιοσύνη είναι δίπλα τους για να δει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τις ανάγκες τους τις δεξιότητες τους, και να μπορέσει να τους βοηθήσει και να τους ανοίξει δρόμους που πρέπει να περπατήσουν όπως το ίδιο είναι και η ελληνική αστυνομία. Για να βοηθήσει και αυτή στο άνοιγμα αυτών των δρόμων. Και βεβαίως η πολιτεία η οποία προσπαθεί να συντονίσει το μεγάλο έργο. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής γιατί η Ελλάδα συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα και είμαι εξίσου ευτυχής γιατί πρόσφατα η χώρα μας επιλέχθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως μια από τις τρεις χώρες ανάμεσα στις 46, η οποία θα γράψει τα κείμενα για την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων και των εθνικών προγραμμάτων για τη Φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη. Δεν είναι τυχαίο που το Συμβούλιο της Ευρώπης να επιλέγει την Ελλάδα για την συγγραφή αυτών των κειμένων.
Πώς η Δικαιοσύνη μπορεί να γίνει πιο Φιλική προς τα παιδιά; Ακούσαμε τα παιδιά που υπέστησαν κάποια στιγμή αναμορφωτικά μέτρα, πως βρήκαν το δρόμο στην ζωή τους γιατί η δικαιοσύνη στάθηκε κοντά τους, στάθηκε δίπλα τους και ιδιαίτερα πως αυτοί οι νέοι που πέρασαν από αναμορφωτική διαδικασία έγιναν στη συνέχεια μέντορες για ανήλικους παραβάτες που αυτή τη στιγμή είναι υπό αναμορφωτικά μέτρα. Ακούσαμε με έναν αυθεντικό τρόπο τι πρέπει να κάνουμε για να βελτιώσουμε τα πράγματα, να καλύψουμε κενά, να γίνουμε καλύτεροι ως χώρα. Κράτησα από τα παιδιά αυτά τη φράση «όταν πιάνετε έναν ανήλικο κατηγορούμενο μην του επιτίθεστε αλλά ακούστε τον πρώτα και αυτή ήταν μια κραυγή και προς τους λειτουργούς της δικαιοσύνης και προς τους λειτουργούς της αστυνομίας και προς όλους μας. Ας τα ακούσουμε. Έχουμε πολλά να μάθουμε, ας φερθούμε με τον τρόπο που πρέπει και νομίζω θα γίνουμε καλύτεροι πολύ σύντομα».
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας υπογράμμισε:
«Η βελτίωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και η προσαρμογή του στις εξατομικευμένες ανάγκες των παιδιών θα πρέπει να συνιστά προτεραιότητα κάθε ευνομούμενης Πολιτείας.
Η Χώρα μας εφαρμόζει ένα πλέγμα νομοθετικών πρωτοβουλιών και, συνεπής ως προς τις συνταγματικές επιταγές, αλλά και τις υποχρεώσεις της που προκύπτουν από Διεθνείς Συμβάσεις επιτυγχάνει, όπως αποδεικνύεται, την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και συγχρόνως αποτελεσματικού συστήματος Φιλικής προς τα Παιδιά Δικαιοσύνης.
Είναι πράγματι αξιομνημόνευτη η πρόοδος της Ελλάδος στο πεδίο της φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης.
Με βάση τον πίνακα αποτελεσμάτων της Ε.Ε. στον τομέα της Δικαιοσύνης, η Χώρα μας, ενώ το 2019 βρισκόταν στις τελευταίες θέσεις, κατάφερε από το 2020 και για τέσσερις συνεχόμενες χρονιές (2020-2023) να βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις.
Φυσικά, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην σπουδαία πανευρωπαϊκή διάκριση της Χώρας μας, την οποία σημείωσε στην χθεσινή ανάρτησή του ο Πρωθυπουργός.
Η Ελλάς επελέγη ανάμεσα σε 46 χώρες, ως Χώρα – Εταίρος, στο κοινό πρόγραμμα του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη διαμόρφωση της Φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης, κατά τα έτη 2024-2026.
Με βάση τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα αναπτυχθεί ένα εργαλείο αξιολόγησης της Φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης, με στόχο τον εντοπισμό των κενών στα εθνικά συστήματα Δικαιοσύνης, την υποστήριξη του θεσμού, των διαδικασιών και την υιοθέτηση μέτρων, που είναι πλήρως συμβατά και ευνοούν τα δικαιώματα των παιδιών, όπως αυτά καθορίζονται στα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η τιμητική επιλογή της Χώρας μας, αποτελεί όχι μόνο πρόκληση, αλλά και χρέος μας, ώστε να ανταποκριθούμε στην έγκαιρη και ορθή εκπλήρωση των δεσμεύσεών μας.
Άπαντες αντιλαμβανόμαστε την ουσιαστική σημασία της ύπαρξης, της διασφάλισης, αλλά και της ενίσχυσης της Φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.
Τα έως σήμερα καλά αποτελέσματα αποτελούν, πραγματικά, ενθαρρυντικές ενδείξεις, αλλά παράλληλα επιβάλλουν την αναγκαιότητα συνέχισης των δράσεων και των ήδη εφαρμοσμένων καλών πρακτικών, όπως τεκμηριώνονται με βάση τη, δεκαετή και πλέον, εμπειρία συμμετοχής μας σε σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα.
Παράλληλα, μέσω των παρεμβάσεων στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, σύμφωνα με τον νόμο που ψηφίστηκε από την Εθνική Αντιπροσωπεία την περασμένη Πέμπτη, προστέθηκαν προστατευτικές για τα παιδιά διατάξεις και προβλέφθηκαν στο άρθρο 122 ΠΚ, τα αναμορφωτικά μέτρα της παρακολούθησης ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων σε κρατικούς, δημοτικούς ή ιδιωτικούς φορείς, της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και της συμμετοχής σε ερασιτεχνικά αθλητικά σωματεία. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, στοχεύουμε στην ενίσχυση του παιδαγωγικού σκοπού της παρέμβασης της πολιτείας υπέρ των ανηλίκων, στην επίτευξη της κοινωνικής τους επανένταξης καθώς και στην εν γένει ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση τους.
Στα ζητήματα της ενίσχυσης της Φιλικής προς τα Παιδιά Δικαιοσύνης δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και σε δράσεις του Υπουργείου μας, που αφορούν τα παιδιά θύματα, όπως στη λειτουργία των «Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων – το Σπίτι του Παιδιού», που ήδη έχουν θεσμοθετηθεί και λειτουργούν στην χώρα μας».
Ο Γενικός Γραμματέας Δικαιοσύνης, κ. Πάνος Αλεξανδρής ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Το πολύ σημαντικό και εμφατικό στοιχείο του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η συμμετοχή των ίδιων που τους αφορά. Είναι η συμμετοχή των παιδιών. Γιατί όταν θέλουμε να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα για τα παιδιά εκείνο που πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε μέσα μας είναι ότι διαμορφωτές είναι τα παιδιά που δεν είναι πολίτες εν δυνάμει είναι πολίτες οι ίδιοι.
Η όλη νομολογία όπως έχει αναπτυχθεί αλλά και η όλη θεωρία αλλά και η όλη πολιτική προσέγγιση σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι για το παιδί, το οποίο θα διαμορφώσουμε εμείς, είναι για το παιδί, που έχει τη δική του αυτοτελή προσωπικότητα και οφείλουμε εμείς να το προστατεύσουμε σε κάθε υφή της δραστηριότητας του, πόσο μάλλον στον πολύ ευαίσθητο χώρο της Δικαιοσύνης υπό τη διπλή ιδιότητα την οποία είπε ο κ. Υφυπουργός και του δράστη και αλλά και του θύματος.
Εκεί ακριβώς είναι πολύ σημαντικό ότι η Χώρα μας βραβεύτηκε, προτιμήθηκε και αξιολογήθηκε να αναλάβει το πρόγραμμα αυτό. Οι πρωτοβουλίες, οι οποίες έχουν αναληφθεί και διαχρονικώς θα είναι εκείνες οι οποίες θα συμβάλλουν πραγματικά σε αυτό που θέλουμε όλοι μας: Το παιδί, αυτό το παιδί μέσα μας, αυτό το παιδί που εξελίσσεται, αυτό το παιδί για το οποίο προσπαθούμε. Γιατί εμείς δεν υπάρχουμε εδώ για να εξυπηρετήσουμε τα όνειρα της δικής μας γενιάς, είμαστε εδώ για να εξυπηρετήσουμε τα όνειρα αυτών που έρχονται. Σε αυτούς ανήκει η πολιτική και σε αυτούς ανήκει και η κοινωνία».
Ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού, κ. Γεώργιος Μαυρωτάς σημείωσε μεταξύ άλλων:
«Ο αθλητισμός είναι ένα κοινωνικό εργαλείο. Σήμερα είναι ένα εργαλείο ενσωμάτωσης, συμπερίληψης και ίσης μεταχείρισης. Είναι ένα κανάλι μετάδοσης επωφελών για την κοινωνία μηνυμάτων» και κάνοντας ειδική αναφορά στην «πρωτοποριακή ομιλία του Νέλσον Μαντέλα το 2000, ο Αθλητισμός έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο» ανέφερε ότι «ο αθλητισμός μπορεί να εμπνεύσει καθώς μιλάει στη νεολαία σε μια γλώσσα που καταλαβαίνει, μπορεί να δημιουργήσει ελπίδα εκεί που υπήρχε μόνιμα απελπισία, είναι πιο δυνατός από κυβερνήσεις. Με άλλα λόγια ο αθλητισμός είναι ένα εκπαιδευτικό εργαλείο. Μαθαίνεις το “πέφτω και ξανασηκώνομαι”. Να χρησιμοποιηθεί ο αθλητισμός για την επανένταξη των παιδιών και νέων που κάποια στιγμή της ζωής τους λάθεψαν».
Ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής κ. Ιωάννης Κατσαρός τόνισε μεταξύ άλλων:
«Μέσα από το εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας των νέων που έχει αναλάβει η κυβέρνηση να προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε αυτές τις αξίες και τους θεσμούς που σε μια διάρκεια αρκετών χρόνων αποδομήθηκαν. Πρέπει να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε και να δώσουμε νέες αξίες μέσα από μια παιδοκεντρική προσέγγιση. Τέτοια προγράμματα συμβάλλουν ακριβώς σε αυτό, στην ανάπτυξη νέων αξιών, πλαισίων και πρωτοκόλλων αντιμετώπισης, κάτι που θα συμβάλλει στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς των παιδιών και των γονέων».
Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε από την κα Ευτυχία Κατσιγαράκη, Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου και Επιστημονική υπεύθυνη του «JUST Closer», η οποία αναφέρθηκε στις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης, τονίζοντας ότι τα δικαστικά συστήματα πρέπει να διασφαλίζουν τον σεβασμό και την ουσιαστική εφαρμογή όλων των δικονομικών δικαιωμάτων των παιδιών.
