Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Σε ένα δημοτικό κτήριο στην καρδιά της αλπικής πόλης Μπολτσάνο, ο Στέφανο Μπάλντο έφυγε νωρίς από τη δουλειά για το διάλειμμα του θηλασμού.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
«Είναι ξεκάθαρο ότι δεν θηλάζω», είπε ο κ. Μπάλντο, ένας 38χρονος διαχειριστής μεταφορών, στο διακοσμημένο με φωτογραφίες της γυναίκας του και των έξι παιδιών τους γραφείο του. Αλλά με τη γυναίκα του στο σπίτι με ένα νεογέννητο, ένας από τους γονείς είχε το δικαίωμα από το νόμο να αφιερώσει χρόνο για να πάρει τα παιδιά [από το σχολείο]. «Είναι πολύ βολικό».
Τα γεμάτα σπίτια όλο και αυξάνονται στην Ιταλία, η οποία έχει έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη, και όπου η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, καθώς και ο Πάπας Φραγκίσκος, έχουν προειδοποιήσει ότι οι Ιταλοί κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Όμως, η περιοχή Άλτο Αντίτζε στο Νότιο Τιρόλο και η πρωτεύουσά της, το Μπολτσάνο, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας, αντιμετώπισαν την τάση και αναδείχθηκαν ως ένα παράλληλο σύμπαν αναπαραγωγής για την Ιταλία, με τον ρυθμό γεννήσεων να παραμένει σταθερός εδώ και δεκαετίες.
Ο λόγος, λένε οι ειδικοί, είναι ότι η επαρχιακή κυβέρνηση έχει αναπτύξει με την πάροδο του χρόνου ένα ισχυρό δίκτυο παροχών φιλικών προς την οικογένεια, υπερβαίνοντας κατά πολύ τα εφάπαξ μπόνους για μωρά που προσφέρει η εθνική κυβέρνηση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Οι γονείς απολαμβάνουν νηπιαγωγεία με έκπτωση, βρεφικά προϊόντα, είδη παντοπωλείου, υγειονομική περίθαλψη, λογαριασμούς ενέργειας, μεταφορές, δραστηριότητες μετά το σχολείο και καλοκαιρινές κατασκηνώσεις.
Η επαρχία συμπληρώνει τις εθνικές χορηγήσεις για παιδιά με εκατοντάδες περισσότερα ευρώ ανά παιδί και επαινεί προγράμματα παιδικής μέριμνας, συμπεριλαμβανομένου ενός που πιστοποιεί τους εκπαιδευτικούς να μετατρέψουν τα διαμερίσματά τους σε μικρούς παιδικούς σταθμούς.
Όλα αυτά, λένε οι ειδικοί, βοηθούν στην απελευθέρωση των γυναικών να εργαστούν, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία. Όπως στη Γαλλία και σε ορισμένες σκανδιναβικές χώρες, δείχνει επίσης ότι μια πολιτική προσφοράς προσιτών υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας έχει τη δύναμη να αποτρέψει την Ιταλία από τον επικείμενο δημογραφικό γκρεμό, καθώς πέφτει ο ρυθμός γεννήσεων.
Η οικογένεια Μπάλντο σε μια παιδική χαρά
«Αν δεν επενδύσουμε χρήματα σε οικογένειες, δεν υπάρχει μέλλον για κανέναν από εμάς», είπε ο Γουόλτροντ Ντιγκ, πρώην μέλος του επαρχιακού συμβουλίου και αρχιτέκτονας ορισμένων από τις οικογενειακές πολιτικές της. «Η οικογένεια είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο, επομένως οι πολιτικές πρέπει επίσης να είναι μακροπρόθεσμες».
Για την ιστορία, η περιοχή Άλτο Αντίτζε ανήκε στις διάφορες αυτοκρατορίες της Αυστρίας, που την ονόμασαν Νότιο Τιρόλο, μέχρι που η Ιταλία την προσάρτησε στις αρχές του 1900. Διατηρεί ένα μέτρο ανεξαρτησίας σχετικά με τα φορολογικά της και τις οικονομικές της αποφάσεις, και πολιτιστικά, μπορεί να αισθάνεται σαν ένας άλλος, πιο αυστριακός κόσμος από την υπόλοιπη Ιταλία. Οι περισσότεροι άνθρωποι εξακολουθούν να μιλούν γερμανικά και είναι πιο πιθανό να βουτήξουν μέσα σε ένα καλάθι με διάφορα ψωμάκια, παρά σε ένα μπολ ζυμαρικά.
Η περιοχή έχει επίσης το υψηλότερο εισόδημα ανά κάτοικο στην Ιταλία, σύμφωνα με την ISTAT, τη στατιστική υπηρεσία της χώρας.
Έξω από το γραφείο του, ο κ. Μπάλντο πέρασε δίπλα από ένα μπλε στεφάνι που σηματοδοτούσε τον ερχομό του πρώτου εγγονού ενός συναδέλφου του και βγήκε από το κτήριο μέσα από ένα λόμπι γεμάτο με φυλλάδια που διαφήμιζαν σακίδια πλάτης «Welcome Baby» φορτωμένα με συμβουλές για νέους γονείς και βιβλία με εικόνες.
Ανέβηκε στο σκούτερ του και έφτασε στο νηπιαγωγείο για να πάρει τους γιους του, 5 και 4 ετών.
Τα αγόρια φόρεσαν τα σακίδια πλάτης «Welcome Baby» που εκδόθηκαν από το Μπολτσάνο και περπάτησαν στον δρόμο με τον πατέρα τους για να πάρουν το αδερφάκι τους σε άλλο νηπιαγωγείο για μικρότερα παιδιά. Στη συνέχεια, οι τέσσερις διέσχισαν τον δρόμο προς το διαμέρισμά τους που είχε σταθερό ενοίκιο, όπου η 39χρονη σύζυγος του, Τιζιάνα Μπαλζαμά, τους χαιρέτησε με ένα βρέφος στην αγκαλιά της.
Ο κ. Μπάλντο κάνει μπάνιο τον 2χρονο Ρούμπιν πριν τον ύπνο
Οι ειδικοί λένε ότι η διαρκής και αξιόπιστη οικονομική δέσμευση της επαρχίας προς τις οικογένειες έχει μεγαλύτερη σημασία από τα βραχυπρόθεσμα μπόνους μωρών που ευνόησαν οι ασταθείς εθνικές κυβερνήσεις της Ιταλίας εδώ και δεκαετίες.
«Η διαφορά είναι ότι υπάρχει μια συνεχής επένδυση, με την πάροδο των ετών, σε αντίθεση με τις περισσότερες εθνικές πολιτικές που είναι εφάπαξ», δήλωσε η Αγκνέζε Βιτάλι, δημογράφος στο Πανεπιστήμιο του Trento. «Κανείς δεν σχεδιάζει να κάνει παιδιά με βάση τις εφάπαξ πολιτικές».
Η οικογένεια Μπάλντο είπε ότι η επαρχιακή υποστήριξη σήμαινε τα πάντα για αυτούς. Εξήγησε ότι, όπως κάθε γονιός στην επαρχία, έπαιρναν 200 ευρώ το μήνα για καθένα από τα έξι παιδιά τους μέχρι να γίνουν 3 ετών.
Αυτό ήταν επιπλέον της μηνιαίας επιταγής για 1.900 ευρώ που λάμβαναν από την εθνική κυβέρνηση για τα παιδιά τους.
Η κάρτα Family +, διαθέσιμη σε όλες τις οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, τους έδινε το δικαίωμα έκπτωσης 20% σε πολλές προμήθειες σε όλη την πόλη και συνδέθηκε με το τοπικό σούπερ μάρκετ Despar για πρόσθετες εκπτώσεις. Η κ. Μπαλζαμά είπε ότι έκανε χρήση και εξοικονόμηση πόρων στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Όταν ξεκίνησαν οι φιλικές προς την οικογένεια επιδοτήσεις τη δεκαετία του 1980, η επαρχία εισήγαγε επίσης την ιδέα του συστήματος ημερήσιας φροντίδας Tagesmutter, ή παιδικής φροντίδας, από την Ανατολική Γερμανία. Οι Ιταλοί το αποκαλούν Casa Bimbo. Σύμφωνα με το σύστημα, η επαρχία πιστοποιεί, εγγράφει και υποστηρίζει ντόπιους δασκάλους που μετατρέπουν τα σπίτια τους σε παιδικούς σταθμούς. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στις αγροτικές περιοχές.
Οικογενειακές στιγμές με φίλους και τα παιδιά στο σπίτι και την κα Μπαλζαμά
Για τις μητέρες που επιθυμούν να επιστρέψουν στη δουλειά – όπως η αδερφή της, μια νοσοκόμα, με τέσσερα δικά της παιδιά – η κα Μπαλζαμά είπε ότι η επαρχία πρόσφερε επίσης φθηνούς δημόσιους παιδικούς σταθμούς.
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι η στάση της επαρχίας απέναντι στα οικογενειακά επιδόματα έχει τις ρίζες της στην επιθυμία μιας μειονοτικής κουλτούρας σε μια ιστορικά αμφισβητούμενη περιοχή να διατηρήσει ζωντανή μια ισχυρή ταυτότητα ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να κάνουν περισσότερα παιδιά.
Αυτός ο πολιτιστικός παράγοντας γίνεται πιο ξεκάθαρος όταν κοιτάξουμε πέρα από τα σύνορα προς το Tρεντίνo, το άλλο – και πιο πολιτιστικά ιταλικό – μέρος της ευρύτερης περιοχής.
Το Tρεντίνo έχει επίσης επενδύσει πολλά στη φροντίδα των παιδιών – μια στρατηγική που προηγείται και σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά τον γείτονά του. Ωστόσο, ο ρυθμός γεννήσεών του έχει πέσει στα 1,36 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ χαμηλότερος από αυτόν του Άλτο Αντίτζε και πολύ πιο κοντά στον θλιβερό εθνικό μέσο όρο.
«Η τοπική κουλτούρα παίζει επίσης σημαντικό ρόλο», είπε ο Αλεσάντρο Ροζίνα, ένας εξέχων Ιταλός δημογράφος. «Και αυτό είναι δύσκολο να εξαχθεί».
Ο κ. Μπάλντo παίρνει τα παιδιά από το σχολείο
Ο κ. Μπάλντo, ο οποίος δεν μιλά γερμανικά, λέει ότι είναι τόσο Ιταλός όσο κανείς. Είπε ότι η καθολική του πίστη και η αγάπη του για μεγάλες οικογένειες – η σύζυγός του είναι ένα από οκτώ παιδιά – παρακίνησαν το ζευγάρι να κάνει παιδιά, μια απόφαση που επέτρεψαν οι πολιτικές της επαρχίας.
«Πολλοί από τους φίλους μας έχουν ένα ή δύο παιδιά γιατί θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους. Αλλά εδώ, αν ήθελαν, έχουν βοήθεια», είπε η κ. Μπαλζαμά. «Έχουμε έναν φίλο στη Ρώμη που έχει τέσσερα παιδιά. Πληρώνουν έναν σκασμό για βοήθεια».
