Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Μια συνάντηση μεταξύ του Κινέζου προέδρου Xi Jinping και ορισμένων από τους κορυφαίους επιχειρηματικούς ηγέτες της Κίνας την προηγούμενη εβδομάδα πυροδότησε ενθουσιασμό και εικασίες, αφού ο ιδρυτής της Alibaba Jack Ma συμμετείχε στην εκδήλωση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Ο χαρισματικός Ma, ο οποίος είναι ένας από τους πιο εξέχοντες επιχειρηματίες της Κίνας, είχε αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή μετά από κριτική που έκανε στον χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας το 2020. Η επανεμφάνισή του στην εκδήλωση της προηγούμενης Δευτέρας έχει πυροδοτήσει κύμα συζητήσεων, με ειδικούς και αναλυτές να αναρωτιούνται τι σημαίνει για τον ίδιο, τον τεχνολογικό τομέα της Κίνας και την οικονομία γενικότερα.
Η ανταπόκριση ήταν συντριπτικά θετική – οι μετοχές του τομέα τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Alibaba, έκαναν ανοδικό ράλι αμέσως μετά το γεγονός.
Την περασμένη Πέμπτη, ο γίγαντας του ηλεκτρονικού εμπορίου ανέφερε οικονομικά αποτελέσματα που ξεπέρασαν τις προσδοκίες, με τις μετοχές να ολοκληρώνουν την ημέρα διαπραγμάτευσης στη Νέα Υόρκη περισσότερο από 8% υψηλότερα. Η τιμή των μετοχών της εταιρείας έχει αυξηθεί κατά 60% από την αρχή του έτους.
Τι διαβάζουν λοιπόν οι αναλυτές στην εμφάνιση του Ma στην εκδήλωση μαζί με άλλους καλεσμένους υψηλού προφίλ – συμπεριλαμβανομένου του ιδρυτή του DeepSeek Liang Wenfeng;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Είναι αυτή η «αποκατάσταση» του Jack Ma;
Οι αναλυτές άρχισαν να αναζητούν ενδείξεις για τη σημασία της συνάντησης μόλις τα κινεζικά κρατικά μέσα άρχισαν να δημοσιεύουν φωτογραφίες. «Η παρουσία του Jack Ma, η θέση του στην πρώτη σειρά, παρόλο που δεν μίλησε, και η χειραψία του με τον Xi είναι ξεκάθαρα σημάδια ότι έχει αποκατασταθεί», έγραψε ο κινέζος αναλυτής Bill Bishop.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με επαίνους για την επιστροφή του Ma στο προσκήνιο της κοινής γνώμης. «Συγχαρητήρια Jack Ma για την ασφαλή προσγείωση», έγραψε ένας χρήστης στην κινεζική πλατφόρμα κοινωνικών μέσων Weibo. «Η επιστροφή του Ma είναι μια ένεση στην τρέχουσα κινεζική οικονομία», είπε ένας άλλος.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι παρατηρητές έδωσαν τόση σημασία σε μια εμφάνιση του Ma. Πριν την εξαφάνιση του από τη δημόσια ζωή το 2020 – μετά από σχόλια σε ένα οικονομικό συνέδριο ότι οι κρατικές τράπεζες της Κίνας είχαν μια νοοτροπία «ενεχυροδανειστηρίου» – ο Ma ήταν το χρυσό παιδί για την τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Καθηγητής Αγγλικών χωρίς υπόβαθρο στους υπολογιστές, ο Ma συνίδρυσε την Alibaba στο διαμέρισμά του πριν από δύο δεκαετίες, αφού έπεισε μια ομάδα φίλων του να επενδύσουν στην ηλεκτρονική του αγορά. Στη συνέχεια έχτισε έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους τεχνολογίας της Κίνας και έγινε ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας.
Αυτό ήταν πριν από το σχόλιό του για το «ενεχυροδανειστήριο», όταν επίσης θρηνούσε για την «έλλειψη καινοτομίας» στις τράπεζες της χώρας. Η δήλωση οδήγησε στην ακύρωση της εισόδου στο χρηματιστήριο των 34,5 δισ. δολ. του Ant Group, κολοσσού της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας.
Αυτό θεωρήθηκε τότε ως μια προσπάθεια του Πεκίνου να ταπεινώσει μια εταιρεία που είχε γίνει πολύ ισχυρή και έναν ηγέτη που είχε γίνει πολύ ειλικρινής. Οι αναλυτές συμφωνούν ότι το γεγονός πως βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, σε ένα συμπόσιο όπου προήδρευσε ο ίδιος ο Xi Jinping, είναι ένα πολύ καλό σημάδι για τον Ma. Το γεγονός ωστόσο, ότι δεν ήταν μεταξύ των ομιλητών μπορεί να δείχνει ότι δεν έχει επιστρέψει πλήρως στην εξέχουσα θέση που απολάμβανε κάποτε. Επίσης, η έλλειψη κάλυψης που έλαβε η παρουσία του στα κινεζικά μέσα ενημέρωσης φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως.
Ήρθε το τέλος της «καταστολής» του τεχνολογικού τομέα;
Ο Πρόεδρος Xi είπε στους συμμετέχοντες στο συμπόσιο ότι οι εταιρείες τους έπρεπε να καινοτομήσουν, να αναπτυχθούν και να παραμείνουν σίγουρες παρά τις οικονομικές προκλήσεις της Κίνας, τις οποίες περιέγραψε ως «προσωρινές» και «τοπικές». Είπε επίσης ότι είναι «η κατάλληλη στιγμή για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τους ιδιώτες επιχειρηματίες να επιδείξουν πλήρως το ταλέντο τους».
Αυτό έχει ερμηνευτεί ευρέως ως ένδειξη ότι η κυβέρνηση λέει στις ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας να προχωρήσουν χωρίς δισταγμούς. Η πτώση του Ma είχε προηγηθεί μιας ευρύτερης καταστολής της τεχνολογικής βιομηχανίας της Κίνας. Οι εταιρείες αντιμετώπισαν πολύ αυστηρότερη επιβολή κανόνων ασφάλειας δεδομένων και ανταγωνισμού, καθώς και κρατικό έλεγχο σε σημαντικά ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.
Όμως εταιρείες σε όλο τον ιδιωτικό τομέα, από την εκπαίδευση έως την ακίνητη περιουσία, κατέληξαν επίσης να στοχοποιηθούν σε αυτό που έγινε γνωστό ως η εκστρατεία «κοινής ευημερίας». Τα μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή από τις πολιτικές κοινής ευημερίας θεωρήθηκαν από ορισμένους ως ένας τρόπος να χαλιναγωγηθούν οι δισεκατομμυριούχοι ιδιοκτήτες μερικών από τις μεγαλύτερες εταιρείες της Κίνας, προκειμένου να δώσουν στους πελάτες και τους εργαζόμενους περισσότερο λόγο στον τρόπο λειτουργίας και κατανομής των κερδών τους.
Καθώς το Πεκίνο επέβαλε σκληρούς νέους κανονισμούς, δισεκατομμύρια δολάρια εξαλείφθηκαν από την αξία ορισμένων από αυτές τις εταιρείες – πολλές από αυτές εταιρείες τεχνολογίας – που τάραξαν τους διεθνείς επενδυτές. Αυτό, μαζί με την επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας που επηρεάστηκε από την πανδημία καθώς και από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, συνέβαλε σε σημαντικές αλλαγές στην οικονομική κατάσταση της Κίνας. Η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε, οι θέσεις εργασίας για τους νέους της χώρας περιορίστηκαν και εν μέσω ύφεσης στον τομέα των ακινήτων, οι άνθρωποι δεν ξοδεύουν αρκετά.
Καθώς άρχισαν να διαδίδονται οι φήμες ότι ο Ma θα εμφανιζόταν στη συνάντηση της Δευτέρας, το ίδιο έκανε και μια αχτίδα ελπίδας. Ο Richard Windsor, διευθυντής τεχνολογίας στην ερευνητική εταιρεία Counterpoint, είπε ότι η παρουσία του Ma θα ήταν σημάδι ότι η ηγεσία της Κίνας «αποφάσισε να πάρει μέτρα για την οικονομική στασιμότητα και θα μπορούσε να είναι έτοιμη να αφήσει τον ιδιωτικό τομέα να έχει πολύ πιο ελεύθερο χέρι».
Εκτός από τον Ma και τον Liang, η λίστα των προσκεκλημένων περιλάμβανε επίσης βασικά πρόσωπα από εταιρείες όπως η τεράστια εταιρεία τηλεπικοινωνιών και smartphone Huawei, ο κολοσσός ηλεκτρικών οχημάτων (EV) BYD και πολλοί άλλοι από τον τεχνολογικό και βιομηχανικό τομέα. «Η λίστα των συμμετεχόντων επεδείκνυε τη σημασία των τομέων Διαδικτύου/τεχνολογίας/AI/EV δεδομένης της εκπροσώπησης της καινοτομίας και των επιτευγμάτων της», ανέφερε ένα σημείωμα από αναλυτές αγοράς στη Citi.
«Προφανώς, υποδεικνύει τη σημασία της τεχνολογίας και τη συμβολή των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην ανάπτυξη και την τόνωση της οικονομίας της Κίνας»
Όσοι ήταν παρόντες στη συνάντηση φάνηκαν να συμμερίζονται αυτό το συναίσθημα. Ο Lei Jun, διευθύνων σύμβουλος του γίγαντα ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης Xiaomi, δήλωσε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι αισθάνεται τη «φροντίδα και την υποστήριξη» του προέδρου για τις επιχειρήσεις.
Ήρθε σαν αποτέλεσμα των περιορισμών των ΗΠΑ;
Το συμπόσιο έλαβε χώρα αφού η χώρα γνώρισε αυτό που ορισμένοι παρατηρητές περιέγραψαν ως «στιγμή Σπούτνικ»: την άφιξη του ανατρεπτικού μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης R1 (AI) του DeepSeek στα τέλη του περασμένου μήνα. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του, το κινεζικής κατασκευής AI chatbot σκαρφάλωσε στην λίστα και έγινε το πρώτο σε downloads στον κόσμο. Προκάλεσε επίσης μια ξαφνική πώληση μεγάλων μετοχών τεχνολογίας των ΗΠΑ, καθώς οι φόβοι αυξάνονταν για την ηγετική θέση της Αμερικής στον κλάδο.
Πίσω στην Κίνα, η παγκόσμια επιτυχία της εφαρμογής πυροδότησε ένα κύμα εθνικής υπερηφάνειας που εξαπλώθηκε γρήγορα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι επενδύσεις σε κινεζικές μετοχές – ιδιαίτερα αυτές εταιρειών τεχνολογίας – που είναι εισηγμένες στο Χονγκ Κονγκ και την ηπειρωτική Κίνα, έχουν εκτοξευθεί.
Ο κολοσσός της επενδυτικής τραπεζικής Goldman Sachs αναβάθμισε επίσης τις προοπτικές του για τις κινεζικές μετοχές, λέγοντας ότι η ταχεία υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να ενισχύσει τα έσοδα των εταιρειών και να προσελκύσει επενδύσεις έως και 200 δισ. δολ. Όμως η μεγαλύτερη σημασία αυτής της καινοτομίας ήταν ότι προέκυψε ως αποτέλεσμα της της ανάγκης του DeepSeek να βρει τρόπους να καινοτομήσει λόγω της απαγόρευσης της εξαγωγής προηγμένων τσιπ και τεχνολογίας στην Κίνα, από τις ΗΠΑ.
Τώρα, με τον Trump πίσω στον Λευκό Οίκο και την αγάπη του για τους εμπορικούς δασμούς, ο Xi ίσως θεώρησε απαραίτητο να επαναπροσδιορίσει την προσέγγισή του απέναντι στους επιχειρηματίες της Κίνας.
Αντί για επιστροφή σε μια εποχή άναρχης ανάπτυξης, ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η συνάντηση της Δευτέρας σηματοδότησε μια προσπάθεια να κατευθύνουν τους επενδυτές και τις επιχειρήσεις προς τις εθνικές προτεραιότητες του Xi. Ο Κινέζος πρόεδρος δίνει ολοένα και περισσότερο έμφαση σε πολιτικές που η κυβέρνηση έχει αναφέρει ως «ανάπτυξη υψηλής ποιότητας» και «νέες παραγωγικές δυνάμεις».
Τέτοιες ιδέες έχουν χρησιμοποιηθεί για να αντικατοπτρίσουν τη μετάβαση από τους γρήγορους μοχλούς ανάπτυξης, όπως οι επενδύσεις σε ακίνητα και υποδομές, προς βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας όπως οι ημιαγωγοί, η καθαρή ενέργεια και η τεχνητή νοημοσύνη. Ο στόχος είναι να επιτευχθεί «σοσιαλιστικός εκσυγχρονισμός» έως το 2035 – υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για όλους και μια οικονομία που θα καθοδηγείται από την προηγμένη μεταποίηση και λιγότερο εξαρτημένη από τις εισαγωγές ξένης τεχνολογίας.
Ο Xi γνωρίζει ότι για να φτάσει εκεί θα χρειαστεί πλήρως τον ιδιωτικό τομέα. «Αντί να σηματοδοτήσει το τέλος του ελέγχου του τεχνολογικού τομέα, η επανεμφάνιση του Jack Ma υποδηλώνει ότι το Πεκίνο στρέφεται από την καταστολή στην ελεγχόμενη δέσμευση», δήλωσε στο BBC η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ, Marina Zang.
«Ενώ ο ιδιωτικός τομέας παραμένει κρίσιμος πυλώνας των οικονομικών φιλοδοξιών της Κίνας, πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τις εθνικές προτεραιότητες – συμπεριλαμβανομένης της αυτοδυναμίας σε βασικές τεχνολογίες και στρατηγικές βιομηχανίες».
