Το σημαντικό κενό ασφαλείας που εξακολουθεί να υπάρχει 16 μήνες μετά την τραγωδία των Τεμπών στη λειτουργία του σιδηροδρόμου από την έλλειψη αξιόπιστου συστήματος ραδιοεπικοινωνιών, υπογράμμισε για ακόμα μία φορά ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων (ERA), ο οποίος ζήτησε την έκδοση κατεπείγουσας σύστασης από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
Εξακολουθούν να ελλοχεύουν κίνδυνοι λόγω έλλειψης αξιόπιστου συστήματος ραδιοεπικοινωνιών στα τρένα
Η σύσταση εκδόθηκε την Παρασκευή 7 Ιουνίου και όπως αναφέρεται σε σχετικό δελτίο Τύπου «έχουν συγκεντρωθεί στοιχεία που δικαιολογούν την έκδοση «Επείγουσας Σύστασης» με αποδέκτες τη ΡΑΣ, τον ΟΣΕ, τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τη ΓΑΙΑΟΣΕ που διαχειρίζεται το τροχαίο υλικό και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών».
Κίνδυνοι
Ο Οργανισμός αναφέρει ότι «η ανάλυση της σχετικής με την ασφάλεια επικοινωνίας που προηγήθηκε του δυστυχήματος στα Τέμπη, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί κοινή πρακτική μέχρι σήμερα, αποκάλυψε τους ακόλουθους κινδύνους:
● Η μετάδοση μηνυμάτων σχετικών με την ασφάλεια στερείται δομής (π.χ. σωστός προσδιορισμός των συνομιλητών και των τοποθεσιών), μεθοδολογίας (π.χ. ανάγνωσης, διόρθωσης λαθών) και χρήσης διεθνώς συμφωνημένης ορολογίας και κανόνων επικοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό, δεν δημιουργείται καμία βεβαιότητα ότι ένα μήνυμα έχει μεταδοθεί με σαφήνεια και έχει κατανοηθεί σωστά, και ως εκ τούτου κρίσιμες πληροφορίες μπορεί να παρεξηγηθούν ή να παρερμηνευθούν λόγω ασαφών ή διφορούμενων εκφράσεων.
● Κρίσιμες πληροφορίες μπορεί να παρεξηγηθούν ή να παρερμηνευτούν λόγω ασαφών ή διφορούμενων εκφράσεων.
● Ο ασύρματος VHF χρησιμοποιείται ευρέως ως ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας για την ανταλλαγή κάθε είδους πληροφοριών. Η χρήση του ίδιου ασυρμάτου VHF ως προτιμώμενου/μόνιμου μέσου επικοινωνίας για επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια μεταξύ σταθμάρχη και οδηγών δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία δεν είναι δυνατόν να δοθεί προτεραιότητα στις επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια έναντι όλων των άλλων επικοινωνιών. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να διακόπτονται σημαντικά μηνύματα στη συνομιλία ή να μην λαμβάνονται με σαφήνεια λόγω της έντονης ραδιοεπικοινωνίας, του στατικού θορύβου ή/και της παρεμβολής της ραδιοεπικοινωνίας.
Τι ζητά
Κατά συνέπεια ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ ζητά από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη «να συνεργαστούν χωρίς καθυστέρηση» για την εφαρμογή μιας μεθοδολογίας επικοινωνίας που σέβεται τις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών κανονισμών και ενός μέσου επικοινωνίας «που επιτρέπει την άμεση επαφή ένας προς έναν μεταξύ των σταθμαρχών και των μηχανοδηγών για όλες τις επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια».
Υπενθυμίζεται ότι ο Οργανισμός διερευνά τις συνθήκες και τα αίτια του δυστυχήματος μόνο το τελευταίο τρίμηνο καθώς το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είχε καθυστερήσει επί μήνες τη σύστασή του με αποτέλεσμα ο καθ΄ύλην αρμόδιος κρατικός φορέας που θα έπρεπε να βρίσκεται από την πρώτη στιγμή στον τόπο της τραγωδίας να ήταν και ο μοναδικός που έλειπε με αποτέλεσμα να χαθούν δια παντός πολύτιμα στοιχεία.
Ποιους αφορά
Η επείγουσα σύσταση για την ασφάλεια αφορά:
«1) Τη Ρ.Α.Σ., ως εθνική αρχή ασφάλειας, για τα καθήκοντα που ορίζονται στα άρθρα 16 και 17 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.
2) Τον O.Σ.Ε, ως διαχειριστή υποδομής, ο οποίος οφείλει να καταρτίσει – σύμφωνα με το παράρτημα II σημείο 5.1.1 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2018/762 της Επιτροπής – την κατάλληλη μεθοδολογία επικοινωνίας και το Βιβλίο Εντύπων, καθώς και ένα σχέδιο εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των χρονοδιαγραμμάτων κατάρτισης, το οποίο ορίζει φιλόδοξες προθεσμίες για την εφαρμογή των τροποποιημένων επιχειρησιακών διαδικασιών και την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων επικοινωνίας.
3) Όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, που οφείλουν να παρέχουν εκπαίδευση στους μηχανοδηγούς και το σχετικό προσωπικό για τη λειτουργία των αμαξοστοιχιών σύμφωνα με τις τροποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες και τα μέσα επικοινωνίας, σύμφωνα με τις προθεσμίες που ορίζει ο διαχειριστής υποδομής.
4) Τη ΓΑΙΟΣΕ, ως κάτοχο του μεγαλύτερου μέρους των σιδηροδρομικών οχημάτων που κυκλοφορούν στο ελληνικό δίκτυο, που καλείται να υποστηρίξει την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων επικοινωνίας.
5) Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, για τη διευκόλυνση των προτεινόμενων αλλαγών, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν την τροποποίηση ή την απόσυρση νομικών πράξεων, και για την κάλυψη της ευθύνης του κράτους μέλους σύμφωνα με το άρθρο 4 (α) της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων».
