Αντιμέτωπη με το πρόβλημα της υπογεννητικότητας βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα, με τα στοιχεία να είναι ολοένα και πιο ανησυχητικά.
Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται συνεχώς, με τα ποσοστά (11,04%) να είναι υπερδιπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 5,11% σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, την ώρα που σύμφωνα με εκτιμήσεις η Ελλάδα θα έχει 1,5 εκατομμύριο λιγότερο πληθυσμό έως το 2050.
Την τάση… συρρίκνωσης της Ελλάδας έκανε μάλιστα γνωστή σε όλο τον πλανήτη ο Έλον Μασκ, τονίζοντας ότι ο ρυθμός των γεννήσεων είναι ο χαμηλότερος σε σχεδόν έναν αιώνα.
Η ανάρτηση του Μασκ για τη μείωση του πληθυσμού
Ο δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης της Τesla και του Χ αναφέρθηκε μέσα από το Χ (πρώην Twitter) στο δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, υπογραμμίζοντας ότι «η Ελλάδα είναι μια από τις δεκάδες χώρες που βιώνουν κατάρρευση του πληθυσμού τους, λόγω των χαμηλών ρυθμών των γεννήσεων».
Ο δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης της Τesla και του Χ υπογράμμισε επιπλέον ότι «η Ελλάδα είναι μια από τις δεκάδες χώρες που βιώνουν κατάρρευση του πληθυσμού τους, λόγω των χαμηλών ρυθμών των γεννήσεων».
Greece is one of dozens of countries experiencing population collapse due to low birth rates https://t.co/2qFA087SLJ
— Elon Musk (@elonmusk) April 15, 2024
Στην ανάρτησή του ο Έλον Μασκ κοινοποιεί άρθρο του thepeoplesvoice.tv το οποίο κάνει εκτενή αναφορά στην πληθυσμιακή γήρανση σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως οι ξαφνικοί θάνατοι παράλληλα με τις γεννήσεις που πέφτουν χαμηλότερα από όλες τις προβλέψεις οδηγώντας τελικά σε πληθυσμιακή κατάρρευση.
«Οι καρδιακές ανεπάρκειες, τα εγκεφαλικά, οι θρομβώσεις και οι επιθετικοί καρκίνοι ανάμεσα σε κατά τα άλλα υγιείς νέους έχουν προκαλέσει την αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας στην Ελλάδα, ενώ τα επίπεδα γονιμότητας σε νεαρούς άνδρες και γυναίκες οδηγούν το ποσοστό γεννήσεων σε μεγάλη πτώση, αφού ο ρυθμός των γεννήσεων είναι ο χαμηλότερος σε σχεδόν έναν αιώνα» αναφέρει το δημοσίευμα, που χαρακτηρίζει «ωρολογιακή βόμβα» και «εθνική απειλή» την προοπτική της πληθυσμιακής κατάρρευσης στην Ελλάδα.
Αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων
Τα αρνητικά για τη χώρα μας στοιχεία επιβεβαιώνει και η ΕΛΣΤΑΤ που σημειώνει ότι το 2022 γεννήθηκαν 76.541 παιδιά, που ήταν 8.805 λιγότερα από τα 85.346 παιδιά που καταγράφηκαν στα ληξιαρχεία ανά την επικράτεια το 2021.
Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης γεννήθηκαν 4.088.494 παιδιά το 2021 και 3.879.509 παιδιά το 2022, κάτι που φέρνει την Ελλάδα στην πεντάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη μείωση στις γεννήσεις τα δύο τελευταία χρόνια.
Το ιδιαίτερα ανησυχητικό αρνητικό στατιστικό για την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι το 2022 για πρώτη φορά από τότε που τηρούνται επίσημα και έγκυρα στατιστικά στοιχεία, τα τελευταία 90 χρόνια, καταγράφηκαν λιγότερες από 80.000 γεννήσεις ετησίως στην Ελλάδα.
Χωριά χωρίς μια γέννα
Όπως είχε αναφέρει το Reuters, ο δείκτης γονιμότητας της Ελλάδας είναι ένας από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα ορισμένα χωριά να μην έχουν καταγράψει ούτε μία γέννηση εδώ και χρόνια.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, το 2022, η Ελλάδα κατέγραψε τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων σε 92 χρόνια ως αποτέλεσμα της δεκαετούς κρίσης, που οδήγησε σε χρόνια λιτότητας και μετανάστευσης, καθώς και λόγω της αλλαγής στη στάση των νέων, υποστηρίζοντας ότι τα ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν νέα πτώση το 2023!
Αναφορικά με τους τοκετούς που καταγράφηκαν σε διάφορες περιφέρειες της Ελλάδας, το αρνητικό ρεκόρ, με τις λιγότερες γεννήσεις μεταξύ των δύο ετών, κατέχει το Βόρειο Αιγαίο (-21,6%), η Δυτική Μακεδονία (-14,8%) και τα Νησιά Αιγαίου (-13,4%).
Στην Ήπειρο οι γεννήσεις μέσα σε ένα χρόνο μειώθηκαν κατά 11,9%. Το 2022 γεννήθηκαν 1.966 παιδιά, ενώ το 2021 είχαν γεννηθεί 2.232.
Στον αντίποδα, οι περιφέρειες με τη μικρότερη μείωση στις γεννήσεις ήταν η Δυτική Ελλάδα (-5,37%), η Πελοπόννησος (-9,83%) και η Κεντρική Μακεδονία (-9,14%).
Πλήγμα στο εργατικό δυναμικό
Παράλληλα, όπως επισημαίνεται, η ραγδαία πτώση των γεννήσεων, σε συνδυασμό με την αυξημένη μετανάστευση, οδηγεί σε συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και σε αύξηση του μέσου όρου ηλικίας, ενώ δημιουργεί νέες ανάγκες για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το οποίο, τα επόμενα χρόνια και αν συνεχιστεί ο ρυθμός αυτός, θα έχει λιγότερα έσοδα και πολλά περισσότερα έξοδα.
Έτσι η χώρα οδεύει προς έναν εκρηκτικό συνδυασμό «γήρανσης» και «υπεργηρίας» σε περισσοτέρους από 1 στους 4 νομούς της χώρας μας, με αποτέλεσμα σύντομα (πολύ πριν από το 2050) να έχουμε μια ομάδα νομών όπου το 1/3 του πληθυσμού τους θα είναι 65 ετών και άνω, ενώ ταυτόχρονα το 1/4 εξ αυτών θα είναι «υπέργηροι».
Κάτω από το όριο της ακραίας χαμηλής γονιμότητας
«Βρισκόμαστε κάτω από το κρίσιμο όριο που αναπληρώνεται ο πληθυσμός. Είμαστε κάτω από το όριο της ακραίας χαμηλής γονιμότητας που είναι το 1,3 παιδιά ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας» επισήμανε η Φαίη Μακαντάση, διευθύντρια ερευνών της διαΝΕΟσις.
«Το δημογραφικό είναι ένα πρόβλημα το οποίο πάει πίσω σε βάθος 40ετίας. Αν κοιτάξει κανείς, ας πούμε τον διαγενεακό δείκτη γονιμότητας, θα δει ότι από τη γενιά του 1940 μέχρι και τη γενιά του 1970 καμία Ελληνική γενιά δεν αναπληρώθηκε. Τι σημαίνει δεν αναπληρώθηκε; Το όριο αναπλήρωσης μιας γενιάς είναι το 2,1 παιδιά ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας. Φυσικά, αν δεν αλλάξει το προσδόκιμο ζωής και η μετανάστευση. Εμείς είμαστε από τη γενιά του 1940, δηλαδή οι γυναίκες που ήταν πάνω από μία ηλικία και μπορούσαν να τεκνοποιήσουν», εξήγησε.
Η κυρία Μακαντάση διευκρίνισε πως, «το δημογραφικό έχει τρεις δημογραφικές συνιστώσες. Είναι οι γεννήσεις, οι θάνατοι, αν κανείς αφαιρέσει από τις γεννήσεις τους θανάτους, κοιτάει το φυσικό ισοζύγιο. Αυτό είναι αρνητικό για πολλά, πολλά χρόνια».
«Η τρίτη δημογραφική συνιστώσα είναι η μετανάστευση. Έχουμε νέα μετανάστευση το λεγόμενο «BRAIN DRAIN», που είναι η αφαίμαξη του ανθρώπινου κεφαλαίου, δηλαδή ή διαρροή των κυρίως νέων ανθρώπων οι οποίοι κατευθύνθηκαν» συμπλήρωσε η διευθύντρια ερευνών της διαΝΕΟσις.
Σχεδόν τα μισά μωρά το 2022 ήταν πρωτότοκα
Την ίδια ώρα, σχεδόν τα μισά (46,3 %) από τα παιδιά που γεννήθηκαν στην ΕΕ το 2022 γεννήθηκαν από γυναίκες που έγιναν για πρώτη φορά μητέρες, με το ποσοστό αυτό να υπερβαίνει το μισό στο Λουξεμβούργο (54,4 %), την Πορτογαλία (54,0 %), την Ρουμανία (51,6 %) και την Μάλτα (51,0 %).
Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά των πρωτότοκων παιδιών καταγράφηκαν στη Λετονία (37,9 %), την Εσθονία (39,8 %) και την Ιρλανδία (40,3 %).
Στην ΕΕ, πάνω από το ένα τρίτο (35,0 %) όλων των γεννήσεων ζώντων παιδιών το 2022 ήταν παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες που γέννησαν για δεύτερη φορά, περίπου το ένα όγδοο (12,5 %) ήταν παιδιά από μητέρες που γέννησαν για τρίτη φορά και το υπόλοιπο 6,1 % ήταν παιδιά που ήρθαν στον κόσμο μετά από μία τέταρτη γέννα ή περισσότερες.
Σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το υψηλότερο ποσοστό του συνολικού αριθμού των γεννήσεων ζώντων παιδιών τέταρτης ή επόμενης γέννησης καταγράφηκε στην Φινλανδία (9,8 %), ακολουθούμενη από την Σλοβακία (8,7 %) και την Ιρλανδία (8,5 %).
Όσο για την Ελλάδα βρίσκεται περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (46,3%) το 2022, πράγμα που σημαίνει ότι γεννήθηκαν από γυναίκες που έγιναν για πρώτη φορά μητέρες.
Ανάγκη για λήψη μέτρων
Όπως επισημαίνεται, η πορεία των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση.
Το ρεπορτάζ του Reuters, ανέφερε ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει νέα μέτρα για την αύξηση των γεννήσεων, με το σχέδιο να παρουσιάζεται πιθανόν τον Μάιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων παροχές σε χρήμα για τις οικογένειες, οικονομικά προσιτή στέγαση για τους νέους, καθώς και οικονομικά κίνητρα για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Ωστόσο, κανείς δεν γνωρίζει το πλήρες μέγεθος και το κόστος του σχεδίου, με τους ειδικούς να σημειώνουν ότι παρόμοια μέτρα που ελήφθησαν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν πέσει στο κενό.
«Αν σας έλεγα ότι οποιοσδήποτε υπουργός σε οποιοδήποτε υπουργείο… μπορεί να αντιστρέψει την τάση, θα ήταν ψέμα», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Reuters η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη.
