Την απόφαση του Δήμου Ζαγοράς – Μουρεσίου να εντάξει την αρχιτεκτονική κληρονομιά στην κοινωνική ζωή και να τονώσει την συλλογική μνήμη της κοινότητας, χαιρέτησαν οι συμμετέχοντες στο διεθνές συμπόσιο Arrhythmias Update 2024 στην Τσαγκαράδα, θαυμάζοντας την αποκατάσταση και λειτουργική επανάχρηση του κτηρίου της Αχιλλοπούλειου Σχολής.
Φορέας μνήμης το εμβληματικό κτίριο, επισημαίνει ο χωρικός Αντιδήμαρχος Δημοτικής Ενότητας Μουρεσίου και Τεχνικών Υπηρεσιών κ. Νικ. Καμπούρης, δεν επαναχρησιμοποιείται για να επιβιώσει μόνο μέσα από την χρηστικότητά του. Διατηρεί μέσα στην ύλη του μνήμες και ιστορίες που μαρτυρούν γεγονότα και συνθήκες του πολιτιστικού παρελθόντος μας. Αυτό το κτιριακό απόθεμα προστατεύει ο Δήμος και αναδεικνύει μέσα από την λειτουργική επανάχρηση.
Οι αξίες της αυθεντικότητας και της μνήμης, η ιστορική και αισθητική αξία του, η αξία του ως τοπόσημου, επιδιώκουμε μέσα από τον δημόσιο χαρακτήρα των σύγχρονων χρήσεών του να διαχυθούν στην τοπική κοινωνία και τους επισκέπτες.
Ο μνημειακός πλούτος της περιοχής μας, η αρχιτεκτονική κληρονομιά και η παράδοση μέσα από αναστηλώσεις εκκλησιών, διατηρητέων κτιρίων όπως το Ελληνομουσείο του Ρήγα Φεραίου με την πρόσφατη εγκατάσταση εργολάβου κ.α., θα συμβάλουν στον εμπλουτισμό του τουριστικού – πολιτιστικού προϊόντος.
Πρωτίστως αυξάνουν την παρακαταθήκη μας για τις επόμενες γενιές με ένα πολύτιμο πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα.»
Τις εργασίες του συμποσίου χαιρέτησε και ο Δήμαρχος Ζαγοράς – Μουρεσίου κ. Κων. Καραγεωργίου, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα – κάλεσμα και σε άλλους φορείς να επιλέξουν το Ανατολικό Πήλιο και για συνεδριακό τουρισμό.
ΑΞΙΑ ΧΡΗΣΗΣ: Το κτήριο έχει προϋποθέσεις για μια σύγχρονη χρήση, ώστε να εξυπηρετείται ο στόχος της ένταξης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στην κοινωνική ζωή (Διακήρυξης του Άμστερνταμ). Κατά μιαν άλλη κατάταξη, ως άλλες αξίες, επίσης, αναφέρονται 36 η αξία ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (υλικού και διακοσμητικών στοιχείων του κτηρίου που έχει διασωθεί στην πάροδο του χρόνου) και η αξία ΜΝΗΜΗΣ (ατομικής ή συλλογικής, καθώς το κτήριο ως σύμβολο αντικατοπτρίζει και υπενθυμίζει γεγονότα ιστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικά κλπ). Η αυτονόητη αναγνώριση, ως σημαντικότερης αξίας του Ιστορικού Κτηρίου, της ιστορικότητάς του, της ύπαρξής του δηλαδή ως αυθεντικής πηγής πληροφοριών για ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και αρχιτεκτονικά γεγονότα, αλλά και της ικανότητάς του να λειτουργεί ως φορέας μνήμης, προκρίνει την κατά προτεραιότητα επιδίωξη διατήρησης-αναβίωσης της αρχικής, καταξιωμένης στη συλλογική μνήμη της κοινότητας, χρήσης του.
Φορέας μνήμης
Η Αχιλλοπούλειος σχολή, ένα από τα πιο εμβληματικά κτήρια του Πηλίου κτίστηκε το 1864 και ήταν κληροδότημα των αδελφών Σοφοκλή και Ευαγγέλλου Αχιλλόπουλου από την Τσαγκαράδα.
Η σχολή ήταν αρχικά αστική και από το 1905 έγινε εμπορική παρέχοντας εξειδικευμένη εκπαίδευση στα παιδιά ολόκληρου του Δήμου Μουρεσίου αλλά και της ευρύτερης Θεσσαλικής περιφέρειας. Στο ίδιο κτήριο, στεγάστηκε επίσης και το “Αχιλλοπούλειο εξατάξιο Οικονομικό Γυμνάσιο” μέχρι τους σεισμούς του 1955, όπου το κτήριο έπαθε ζημιές, αλλά το 2001 αναστηλώθηκε.
Το 1983 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (Υ.Α. ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/925/29511/27-5-1983 – ΦΕΚ 344/Β/16-6-1983).
Έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφίας, λογοτεχνικές βραδιές και συναυλίες. Στον πρώτο όροφο στεγάζεται ψηφιακό λαογραφικό μουσείο και δημοτική Βιβλιοθήκη.
Στόχος του νέου τοπικού συμβουλίου Τσαγκαράδας είναι να επαναλειτουργήσει ως πολιτιστικό κέντρο, με την υποστήριξη της νέας δημοτικής αρχής, ώστε να ανακτήσει την παλιά του αίγλη.
Η 3η Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ διοργάνωσε το συμπόσιο Arrhythmias Update 2024, με διεθνή συμμετοχή, από 31 Μαΐου έως 1 Ιουνίου 2024, στο ξενοδοχείο 12 Months, στην Τσαγκαράδα, Πήλιο.
Οι παραδοσιακοί οικισμοί αποτελούν ουσιώδες στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς καθώς το σύνολο αυτό διατηρεί μέσα στην ύλη του « μνήμες ζωής» που μαρτυρούν γεγονότα και συνθήκες του πολιτιστικού παρελθόντος μας. Η προστασία και η ανάδειξη των παραδοσιακών οικισμών και η αποκατάσταση-επανάχρηση των κτιρίων που τους απαρτίζουν είναι επιβεβλημένη καθώς μπορούν κάλλιστα να στεγάσουν τις ανάγκες του σήμερα.
Η βιωματική προσέγγιση αποτελεί βασική παράμετρο του μαθήματος, για το λόγο αυτό πρόκειται να πραγματοποιηθούν ημερήσιες εκδρομές σε χωριά του Πηλίου ώστε να μελετηθούν-αποτυπωθούν λεπτομερώς κτίρια της ανώνυμης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και να γίνουν αντιληπτές οι τεχνικές του παρελθόντος. Στο πρόγραμμα των εκδρομών θα συμπεριληφθούν και επισκέψεις σε ήδη αποκατεστημένα κτίρια, εκεί που το παλιό συναντά το νέο, εκεί που οι νέες τεχνολογίες ενσωματώνονται στα υφιστάμενα κελύφη.
Στόχος του μαθήματος είναι τα κομμάτια της προηγούμενης ζωής να ανασυνταχθούν και να δημιουργήσουν ένα νέο σύνολο με νέα δεδομένα τα οποία θα εξυπηρετούν της απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, αξιοποιώντας τα υπάρχοντα κτίρια και τα φυσικά προσόντα της εκάστοτε περιοχής μελέτης.
Βασική αρχή του σχεδιασμού αποτέλεσε η διατήρηση της ιστορικότητας, με την αποκατάσταση όλων των αξιόλογων στοιχείων του αρχικού κτιρίου, και ιδιαίτερα της όψης, που βρίσκεται σε συνέχεια με διατηρητέα κτίρια.
Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας, η καταστροφή των αρχιτεκτονικών έργων προηγούμενων χρονικών περιόδων ήταν αναπόφευκτη. Η φθορά του χρόνου και η καταλυτική επίδραση των καιρικών φαινομένων είναι φυσικός νόμος
Η σημερινή ιδεολογία για την συντήρηση των πολιτιστικών αξιών και ιδιαίτερα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς έχει τις ρίζες της στα επιτεύγματα και τις ιδέες του 19ου αιώνα
εκτίμηση και συνακόλουθα συντήρηση και προβολή ολόκληρου του μνημειακού πλούτου στην δυτική Ευρώπη. Στις αξίες που πρέπει να συντηρηθούν συμπεριλαμβάνονται πια τόσο τα ρωμανικά και τα γοτθικά μνημεία όσο και τα ταπεινά έργα της λαϊκής τέχνης και της αρχιτεκτονικής
Τα μνημεία έγιναν στη Δυτική Ευρώπη τα μοναδικά, τα ανεπανάληπτα, τα άγια λείψανα του εθνικού παρελθόντος, το οποίο η τρέχουσα ιδεολογία ήθελε πάντοτε ένδοξο και ευτυχισμένο.
Ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύστημα σε κάθε πολιτισμένη χώρα οι ιδέες της συντηρήσεως των ιστορικών και των καλλιτεχνικών αξιών έχουν γενική αποδοχή. Οι διαπιστωνόμενες αντιφάσεις μιας κοινωνίας που εμπορευματοποιεί, καταναλώνει και καταστρέφει, ενώ παράλληλα συντηρεί και φροντίζει για τα πολιτιστικά αγαθά, δεν πρέπει να υπερεκτιμηθούν. Παρά τα λεγόμενα, δεν αποτελούν γνώρισμα μόνο του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Απλώς μαρτυρούν την στάθμη της μορφώσεως κάθε λαού και της βουλήσεώς του να οργανώσει ορθολογιστικά και με κοινωνικά κριτήρια την οικονομική του ανάπτυξη.
Για τα ιστορικά κτήρια η δυνατότητα επανάχρησής τους αποτελούσε, ανέκαθεν, όρο επιβίωσης. Σε εποχές, που δεν είχε ακόμη αναγνωρισθεί η ιστορική και η καλλιτεχνική τους αξία, ήταν μόνο η χρηστική τους αξία, που αποτελούσε λόγο διατήρησης και συντήρησής τους, αντί της συνήθως προτιμότερης επιλογής της κατεδάφισης και ανακατασκευής τουςφροντίδα για την ανάδειξη και διατήρηση του αυθεντικού.
H Επανάχρηση είναι μια υπόθεση αμιγώς αρχιτεκτονική, που έχει ως αντικείμενο την λειτουργική ένταξη της νέας χρήσης στο ιστορικό κέλυφος (αφού βεβαίως διερευνηθεί η καταλληλότητα του κτιρίου να φιλοξενήσει τη νέα χρήση, η οποία με τη σειρά της εξετάζεται ως προς τη συμβατότητά της με το ιστορικό κέλυφος)
θέτει ταυτοχρόνως και το ζήτημα της Επανάχρησης 34 . Και το θέτει ως συμπληρωματικό και ενισχυτικό αίτημα μαζί με τη διατήρηση, αφού ανακαλύπτοντας μια δυνατότητα χρήσης του Ιστορικού Κτηρίου, ενισχύεται η επιδίωξη της διατήρησής του, αλλά και ως αυτονόητη απόρροια της διατήρησης, αφού καθώς η ζωή προχωράει, ακόμη κι η ίδια, παλιά του χρήση επανέρχεται τώρα με νέες απαιτήσεις και προδιαγραφές στο Ιστορικό Κτίριο, έτσι που να μην είναι ποτέ ίδια, αλλά πάντα νέα.
Λειτουργική επανάχρηση προκειμένου να μπορέσει το κτήριο να ανταποκριθεί στον νέο του ρόλο, ως στο ιστορικό κέλυφος.
Αναλυτικά ένα Ιστορικό Κτίριο μπορεί να έχει τις παρακάτω αξίες: • ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΞΙΑ: Το κτήριο αποτελεί πηγή πληροφοριών για ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, αρχιτεκτονικά γεγονότα και φορέα συλλογικής μνήμης. • ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΑ: Το κτήριο και τυχόν επί μέρους στοιχεία του μπορεί να αποτελούν αυθεντικά έργα τέχνης. • ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑ: Το κτήριο, με τη διατήρηση των αυθεντικών καλλιτεχνικών και ιστορικών στοιχείων του, την εναρμόνιση και ηπιότητα των κατά καιρούς επεμβάσεων, την καλή φυσική του κατάσταση, καθώς και του άμεσου περιβάλλοντός του, συμβάλλει στην αισθητική αναβάθμιση της περιοχής του. • ΑΞΙΑ ΤΟΠΟΣΗΜΟΥ: Η σχέση του κτηρίου με το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον του, ο βαθμός προβολής του και ο ρόλος του στον αστικό ιστό της
• ΑΞΙΑ ΧΡΗΣΗΣ: Το κτήριο έχει προϋποθέσεις για μια σύγχρονη χρήση, ώστε να εξυπηρετείται ο στόχος της ένταξης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στην κοινωνική ζωή (Διακήρυξης του Άμστερνταμ). Κατά μιαν άλλη κατάταξη, ως άλλες αξίες, επίσης, αναφέρονται 36 η αξία ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (υλικού και διακοσμητικών στοιχείων του κτηρίου που έχει διασωθεί στην πάροδο του χρόνου) και η αξία ΜΝΗΜΗΣ (ατομικής ή συλλογικής, καθώς το κτήριο ως σύμβολο αντικατοπτρίζει και υπενθυμίζει γεγονότα ιστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικά κλπ). Η αυτονόητη αναγνώριση, ως σημαντικότερης αξίας του Ιστορικού Κτηρίου, της ιστορικότητάς του, της ύπαρξής του δηλαδή ως αυθεντικής πηγής πληροφοριών για ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και αρχιτεκτονικά γεγονότα, αλλά και της ικανότητάς του να λειτουργεί ως φορέας μνήμης, προκρίνει την κατά προτεραιότητα επιδίωξη διατήρησης-αναβίωσης της αρχικής, καταξιωμένης στη συλλογική μνήμη της κοινότητας, χρήσης του. Η διατήρηση δηλαδή, παράλληλα με το κέλυφος, επίσης και της χρήσης του Ιστορικού Κτηρίου -όταν αυτή η χρήση δεν ήταν η κατοικία, αλλά είχε κάποιο δημόσιο χαρακτήρα- είναι κατ’ αρχάς επιθυμητή. Αυτή βεβαίως η επιθυμία ενισχύεται και από την εκτίμηση ότι η μη αλλαγή της χρήσης θα συνεπάγεται και τις ελάχιστες απαιτήσεις τροποποιήσεων και επεμβάσεων