Στη Νέα Υόρκη του 1957 ένα αγόρι 16 χρόνων κατηγορείται για πατροκτονία. Η ζωή του βρίσκεται στα χέρια 12 ενόρκων, οι οποίοι πίσω από τις πόρτες ενός κλειστού δωματίου, άλλοτε μέσα από συγκρούσεις και άλλοτε ταυτιζόμενοι με αντικατοπτρισμούς της κοινωνίας, αγωνίζονται να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις τους και να ενδυθούν τον «μανδύα» της δικαιοσύνης αποφασίζοντας αν το νεαρό αγόρι είναι ένοχος ή αθώος.
Σε μία ποινική υπόθεση η αθώωση ή η τιμωρία ενός κατηγορουμένου κρίνονται στο… νήμα από την ψήφο των ενόρκων
Αυτά συμβαίνουν στην ταινία «12 Angry Men», που έγινε γνωστή στη χώρα μας με τον τίτλο «12 ένορκοι».
Στην πραγματική ζωή πριν από λίγες μέρες οι τέσσερις ένορκοι, που αποτελούσαν την πλειοψηφία και συμμετείχαν στη σύνθεση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Αθήνας, σε ένα άλλο κλειστό δωμάτιο του Εφετείου της Αθήνας, κλήθηκαν να αποφασίσουν από κοινού με τους τρεις τακτικούς δικαστές για την υπόθεση της σεξουαλικής κακοποίησης που βίωσε η 12χρονη από τον Κολωνό, να ψηφίσουν για την τιμωρία των κατηγορουμένων και να κρίνουν την τύχη της μητέρας της ανήλικης, που μοιράστηκε το ίδιο εδώλιο με όσους κατέληξαν εκεί μέσα από τις μαρτυρίες του παιδιού της.
Η ψήφος των λαϊκών δικαστών, δηλαδή των ενόρκων, όπως φαίνεται από την «ακτινογραφία» της απόφασης, ήταν κομβικής σημασίας για την ποινική μεταχείριση όλων των κατηγορουμένων, αφού την ώρα της ετυμηγορίας, όπως αποδείχθηκε, διαφοροποιήθηκαν από την κρίση των τακτικών δικαστών διατυπώνοντας τη δική τους άποψη για το τι συνέβη στην υπόθεση του Κολωνού.
Και τελικά με τη δική τους ψήφο η πλάστιγγα της δικαιοσύνης έγειρε, με οριακή πλειοψηφία 4-3, υπέρ της αθώωσης της μητέρας της 12χρονης και της πιο βαριάς τιμωρίας για το αδίκημα του βασικού κατηγορουμένου, ο οποίος τελικά καταδικάστηκε και μάλιστα ομόφωνα σε ισόβια κάθειρξη.
Η οριακή αθώωση όμως της μητέρας έφερε την άσκηση έφεσης από την Εισαγγελία Εφετών της Αθήνας , γεγονός που σημαίνει ότι η μητέρα θα καθίσει ξανά στο εδώλιο, όταν η υπόθεση κριθεί σε δεύτερο βαθμό από το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο της Αθήνας,
Και δεν ήταν η πρώτη φορά που σε μία ποινική υπόθεση η ενοχή, η αθώωση, η αναγνώριση του ελαφρυντικού και εν τέλει η τιμωρία ενός κατηγορουμένου κρίνονται στο… νήμα από την ψήφο των ενόρκων, που όπως επισημαίνουν κάποιοι αντιπροσωπεύουν ένα κομμάτι από τον «καθρέφτη» της κοινωνίας, δικαιώνοντας και τον ρόλο τους.
Σε μία άλλη εμβληματική υπόθεση, της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα, οι τέσσερις ένορκοι του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου της Λαμίας, στην πρώτη μετ’ αναίρεση δίκη ήταν αυτοί που πλειοψήφησαν και επικράτησαν της αντίθετης άποψης των τριών τακτικών δικαστών (πρόεδρος και δύο εφέτες) οι οποίοι τάχθηκαν κατά της χορήγησης του ελαφρυντικού του σύννομου βίου.
Για την ιστορία μάλιστα στην υπόθεση αυτή αντίθετος στη χορήγηση ελαφρυντικού ήταν και ο εισαγγελέας της έδρας, όμως τελικά το λαϊκό στοιχείο επικράτησε.
Ετσι, με βάση εκείνη την απόφαση, ο ειδικός φρουρός καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών, την οποία όμως ήδη είχε εκτίσει και σύντομα οδηγήθηκε εκτός φυλακής. Τώρα αναμένεται η τύχη της δεύτερης αναίρεσης που εκκρεμεί κατά της απόφασης, η οποία συζητήθηκε προ ημερών στον Αρειο Πάγο.
Ο αρχιμανδρίτης
Γυρίζοντας τον χρόνο πολύ πιο πίσω, στο μακρινό 1997, σε ένα άλλο δικαστήριο οι 4 ένορκοι ήταν εκείνοι που είχαν… σώσει σε πρώτο βαθμό από την ποινή ισόβιας κάθειρξης τη γυναίκα που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία ενός αρχιμανδρίτη.
Μία υπόθεση που επίσης είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη και είχε φτάσει να γίνει μέχρι και τηλεοπτική σειρά.
Οι ένορκοι, σε αντίθεση με τους δικαστές, τότε είχαν αναγνωρίσει ότι το χέρι της κατηγορούμενης «όπλισε» η ανάρμοστη συμπεριφορά του θύματος και έτσι η πρωτόδικη ποινή της ήταν συνολική κάθειρξη 20 ετών.
Ωστόσο, τα δεδομένα ανατράπηκαν, καθώς λόγω της οριακής πλειοψηφίας όσον αφορά την αναγνώριση του ελαφρυντικού είχε ασκηθεί, όπως έχει συμβεί και άλλες φορές, έφεση από τον εισαγγελέα, με αποτέλεσμα το δευτεροβάθμιο δικαστήριο να κρίνει την κατηγορούμενη ένοχη χωρίς κανένα ελαφρυντικό καταδικάζοντάς την σε ισόβια κάθειρξη.
Οι ένορκοι, µε ψήφους 4 έναντι 3, αποφάσισαν πως ο κατηγορούµενος δεν σκότωσε τη γυναίκα του, ενώ και σε αυτή την περίπτωση µειοψήφησαν οι τρεις τακτικοί δικαστές, οι οποίοι έκριναν ότι ο άνδρας που καθόταν απέναντί τους στο εδώλιο είναι ένοχος και έπρεπε να καταδικαστεί για ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ήρεµη ψυχική κατάσταση.
Τέλος, με την ψήφο των ενόρκων είχε αθωωθεί το 2018, σε πρώτο βαθμό, ηθοποιός που είχε κατηγορηθεί για βιασμό εις βάρος οδηγού ταξί. Ο κατηγορούμενος κρίθηκε αθώος για την κατηγορία βιασμού, με πλειοψηφία 4-3, με τους δικαστές που μειοψήφησαν να έχουν την αντίθετη άποψη.
Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»
