Σε στέγαση και είδη πρώτης ανάγκης θα συνεχίσουν τα νοικοκυριά να ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού και το 2025, σύμφωνα τη νέα έκθεση του Economist Intelligence Unit (EIU) για το λιανεμπόριο και τα καταναλωτικά αγαθά.
Μπορεί να αναμένεται αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, όμως η καταναλωτική εμπιστοσύνη θα αργήσει να ανακάμψεΙ, μετά από σχεδόν μία τετραετία πληθωριστικών πιέσεων.
Ό,τι χρήματα περισσεύουν – αν περισσεύουν – μετά την κάλυψη των απολύτως απαραίτητων, οι καταναλωτές θα προτιμήσουν να το ξοδέψουν για διασκέδαση, αναψυχή, εκπαίδευση και ταξίδια, παρά για άλλες ελαστικές δαπάνες, όπως τα ρούχα.
Το επίμονα υψηλό στεγαστικό κόστος θα αποθαρρύνει τις ακριβότερες αγορές σε οικιακά καταναλωτικά αγαθά, έπιπλα και λευκές συσκευές, με τους καταναλωτές να είναι φειδωλοί στις δαπάνες τους σε αυτά τα είδη τη χρονιά που έρχεται.
Το 2025 θα σημαδευτεί από την επιβολή αυστηρότερων ρυθμίσεων στο διεθνές εμπόριο, ιδίως στις online εισαγωγές προϊόντων χαμηλού κόστους, που μέχρι πρότινος εξαιρούνταν από τελωνειακούς δασμούς.
Οι δασμοί στις «φθηνές» εισαγωγές από Κίνα θα πλήξουν το ηλεκτρονικό επόριο
Ανάπτυξη λιανεμπορίου, με αστερίσκους
Οι παγκόσμιες λιανικές πωλήσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,2% σε όγκο το 2025, εκτιμούν οι αναλυτές του Economist. Αν επιβεβαιωθούν, θα πρόκειται για τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης από το 2021.
Η ανάκαμψη θα υποστηριχθεί από την επιβράδυνση του πληθωρισμού, ο οποίος, σύμφωνα πάντα με τις προβλέψεις των οικονομολόγων του EIU, θα υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2020.
Ωστόσο οι καταναλωτές θα παραμείνουν επιφυλακτικοί, καθώς οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών στις περισσότερες χώρες παραμένουν κάτω από τα επίπεδα πριν την πανδημία.
Για τις επιχειρήσεις, η επιβράδυνση της ζήτησης από τους καταναλωτές που ελέγχουν πιο σχολαστικά τις τιμές, έχει βάλει ένα «χαλινάρι» στις τιμολογιακές τους πολιτικές.
Το τοπίο ανάπτυξης του λιανεμπορίου θα διαφέρει σημαντικά ανάλογα με την περιοχή. Οι χώρες της Ασίας και του Κόλπου αναμένεται να ξεπεράσουν άλλες περιοχές στην αύξηση του όγκου λιανικής πώλησης, λόγω της μεγάλης, νεανικής καταναλωτικής βάσης με αυξανόμενα εισοδήματα, της αστικοποίησης και της έξαρσης των ηλεκτρονικών αγορών.
Η αγορά της Κίνας επιβραδύνει
Η πραγματική αύξηση των λιανικών πωλήσεων στην Ασία θα ξεπεράσει εκείνη των άλλων περιοχών, αλλά ο πρωταγωνιστής δεν θα είναι η Κίνα αλλά η Ινδία. Η δεύτερη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου αναμένεται να αυξηθεί κατά σχεδόν 4% σε ετήσια βάση σε πραγματικούς όρους το 2025 – ο πιο αργός ρυθμός από το 2022 και αισθητά χαμηλότερος σε σύγκριση με την ιστορική τάση (κατά μέσο όρο 7% την περίοδο 2015-19).
Τα εισοδηματικά σοκ από τα παρατεταμένα λουκέτα, η ύφεση της αγοράς ακινήτων, η αδυναμία της αγοράς εργασίας και η γήρανση του πληθυσμού έχουν συμβάλει στη διαρκή απαισιοδοξία της αγοράς.
Με ταχύτερο ρυθμό θα κινηθεί η ανάπτυξη του λιανεμπορίου στην Ινδία, κατά μέσο όρο στο 5%.
Οι πολυεθνικές των FMCGs – ταχέως κινούμενων καταναλωτικών αγαθών, όπως η PepsiCo και η P&G, ποντάρουν στις αυξημένες δαπάνες του σημαντικού αγροτικού πληθυσμού της χώρας (65% του συνόλου) για να αντισταθμίσουν μέρος της επιβράδυνσης στην Κίνα.
Oι διαδικτυακές πλατφόρμες Τemu και Shein έχουν μπει στο μικροσκόπιο ΕΕ και ΗΠΑ
«Φρενάρει» το διαδικτυακό εμπόριο
Το διαδικτυακό λιανικό εμπόριο δεν θα ξεφύγει από την επιβράδυνση το 2025, με το μερίδιό του να αναμένεται να παραμένει σταθερό στο 2026. Οι ρυθμιστικές κυρώσεις θα αποτελέσουν ένα ακόμη πλήγμα, ιδίως για τις κινέζικες μεγα-πλατφόρμες του online λιανεμπορίου τη Shein και την Temu. Η ΕΕ σχεδιάζει από το καλοκαίρι να ανεβάσει ή να καταργήσει εντελώς το αδασμολόγητο όριο των 150 ευρώ στις εισαγωγές από τρίτες χώρες, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τον αθέμιτο ανταγωνισμό από την Κίνα. Αντίστοιχα μέτρα είχε προτείνει και η κυβέρνηση Μπάιντεν, τα οποία αναμένεται να εφαρμοστούν από το 2025.
Αρκετές οικονομίες έχουν ήδη λάβει μέτρα για την προστασία των εγχώριων παικτών, γεγονός που είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους των διασυνοριακών διαδικτυακών πωλήσεων, όταν οι καταναλωτές ήδη είναι πιο επιφυλακτικοί στις αγορές τους.
Φόρος ζάχαρης
Αρκετές χώρες θα λάβουν μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης πρόχειρου φαγητού το 2025, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να απαγορεύσει τις τηλεοπτικές διαφημίσεις για πρόχειρο φαγητό πριν από τις 9 μ.μ. και τις διαδικτυακές διαφημίσεις για προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι από την 1η Οκτωβρίου 2025. Η Νορβηγία αναμένεται να ανακοινώσει παρόμοια απαγόρευση, ενώ η Σλοβακία θα επιβάλει φόρο στη ζάχαρη από τον Ιανουάριο.
Φραγμοί και στο «πράσινο» εμπόριο
Οι νέοι κανονισμοί θα επηρεάσουν το παγκόσμιο εμπόριο, ακόμα και αυτό που θεωρείται «πράσινο». Η τεχνολογία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την Κίνα θα αντιμετωπίσει υψηλότερους δασμούς και άλλους εμπορικούς φραγμούς στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ κατά το 2025.
Επίσης η ΕΕ ετοιμάζει νέους αυστηρότερους κανόνες για την εφοδιαστική αλυσίδα, που θα ισχύσουν από το 2026, ωστόσο προβληματίζουν από τώρα την αγορά.
Ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών (EUDR), που έχει πάρει αναβολή για τα τέλη του 2025, απαιτεί από τους εξαγωγείς ορισμένων γεωργικών προϊόντων να αποδεικνύουν ότι η γη που χρησιμοποίησαν δεν αποκτήθηκε μέσω αποψίλωσης των δασών. Επίσης στο τέλος του 2025 εκπνέει η μεταβατική περίοδος για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) , επιβάλλοντας δασμούς επί του περιεχομένου άνθρακα έξι ενεργοβόρων βιομηχανικών προϊόντων: τσιμέντο, σίδηρο, χάλυβα, αλουμίνιο, λιπάσματα, ηλεκτρισμός και χημικά (υδρογόνο). Η άνοδος στα κόστη παραγωγής και τις τιμές πρώτων υλών θα μετακυληθεί αναπόφευκτα και τα καταναλωτικά αγαθά.
