Σοκάρουν τα στοιχεία για την ενεργειακή φτώχεια που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων ETUC, εν όψει του νέου σχεδίου δράσης της Κομισιόν για την Οικονομικά Προσιτή Ενέργεια (Αction Plan for Affordable Energy).
Όπως απέδειξε ανάλυση του Ινστιτούτου Ερευνών της ETUC (ETUI), ο αριθμός των εργαζομένων που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζεστάνουν το σπίτι τους τον χειμώνα αυξήθηκε με εκρηκτικό ρυθμό μέσα σε μια τετραετία, αγγίζοντας τα 23,7 εκατομμύρια το 2023, από 13,4 εκατ. το 2019 – αύξηση που αντιστοιχεί σε 76%.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τις τελευταίες στατιστικές της Εurostat για την ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη, με συγκριτική ανάλυση των μικρο-δεδομένων ανά χώρα και αναγωγή στον συνολικο πληθυσμό της ΕΕ.
Αυξήθηκαν κατά 16 εκατ. οι ενεργειακά φτωχοί
Όπως προκύπτει από τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία για τις συνθήκες διαβίωσης, την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ (2024 για το φορολογικό έτος 2023), πάνω από 47,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε νοικοκυριά με ανεπαρκή θέρμανση, το 10,3% του πληθυσμού. Πρόκειται για 16 εκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους σε σύγκριση με την περίοδο πριν την πανδημία – όταν το αντίστοιχο ποσοστό ανερχόταν στο 6,9% ή 30,7 εκατομμύρια.
Η παραπάνω αύξηση είναι μόνο μία ένδειξη για το πόσο βάθυνε η ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη την τελευταία πενταετία, παράλληλα με την αύξηση του κόστους ζωής. Στην Ελλάδα τα ποσοστά των ατόμων που δεν μπορούν να ζεστάνουν επαρκώς το σπίτι τους είναι σχεδόν διπλάσια από τον μέσο όρο της ΕΕ, αγγίζοντας επίσημως το 19,2% σύμφωνα με την Eurostat. Ωστόσο έρευνα της Κομισιόν, εκτιμούσε ότι η ενεργειακή φτώχεια πλήττει κατά μέσο όρο 30% του πληθυσμού της Ελλάδα.
Εργαζόμενοι φτωχοί
Χρονιά ορόσημο για την ενεργειακή κρίση θεωρείται το 2022, καθώς μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου – και κατά συνέπεια του ρεύματος – εκτοξεύθηκαν στα ύψη. Ωστόσο, η άνοδος των τιμών της ενέργειας είχε ήδη ξεκινήσει από το 2021.
Η ΕΤUC πηγαίνει την ανάλυση ένα βήμα παραπέρα, και εστιάζει στο φαινόμενων των εργαζόμενων φτωχών. Όπως επισημαίνει, από τα 16 εκατομμύρια επιπλέον άτομα που βυθίστηκαν στην ενεργειακή φτώχεια, τα 10,3 εκατομμύρια από αυτούς είναι εργαζόμενοι.
Οι εργαζόμενοι αποτελούν το 49% των ενεργειακά φτωχών, έναντι 44% το 2019. Ωστόσο, πολλές από τις θέσεις εργασίας τους απειλούνται πλέον ως αποτέλεσμα του υψηλού ενεργειακού κόστους που αντιμετωπίζουν οι βιομηχανίες, σημειώνει η ΕΤUC.
Έκκληση στην Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων κάνει λόγο για «σοκαριστική άνοδο» του αριθμού των εργαζομένων που υποφέρουν από ενεργειακή φτώχεια, και συστήνει στην Κομισιόν να το λάβει σοβαρά υπόψιν στη νέα Συμφωνία-Σχέδιο για μια Καθαρή Βιομηχανία (Clean Industrial Deal), που παρουσιάζεται την Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου. Ενας από τους βασικούς πυλώνες του σχεδίου είναι η μείωση των τιμών της ενέργειας και η ενίσχυση της εξάπλωσης φθηνότερης πράσινης ενέργειας, για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων. Όπως έχει ήδη διαρρεύσει το Politico, πριν την επίσημη παρουσίαση του Σχεδίου, η Κομισιόν θα ζητήσει από την Ευρωπαϊκη Τράπεζα Επενδύσεων να «συμβάλει στη διευκόλυνση των προκαταρκτικών επενδύσεων στα απαραίτητα στοιχεία του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και να υποστηρίξει μακροπρόθεσμες συμβάσεις βιομηχανικής ενέργειας»
Φθηνότερη ενέργεια
Με την ανακοίνωσή της η ΕΤUC φαίνεται να παίζει σε δύο ταμπλό. Από τη μία εμφανίζεται να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων νοικοκυριών – ζητώντας μεταξύ άλλων «πλήρη εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας για τον κατώτατο μισθό, η οποία θα ωφελήσει περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα, αν εφαρμοστεί σωστά».
Από την άλλη, άλλη ασκεί πίεση προς την Κομισιόν και εκ μέρους των βιομηχανιών, ζητώντας μέτρα για φθηνότερη βιομηχανική ενέργεια ώστε να μη χαθούν θέσεις εργασίας.
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων καλεί τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν, να συμπεριλάβει τα ακόλουθα μέτρα, στο σχέδιο δράσης για προσιτή ενέργεια:
- Ελέγχους τιμών για την προστασία των νοικοκυριών από τις ασταθείς τιμές της ενέργειας και την πρόληψη της ενεργειακής φτώχειας. Να εφαρμοστούν απαγορεύσεις διακοπής ρεύματος, σε νοικοκυριά που αποδεδειγμένα αδυαντούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς.
- Να υπάρξουν επιπλέον διατάξεις αλλά και χρηματοδότηση, για δημόσια ή δημοτική ιδικτησία και επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές.
- Χαμηλότερο κόστος δανεισμού για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και υποδομές δικτύου μέσω δημόσιων επενδύσεων και δημόσιας ιδιοκτησίας,
- Διασφάλιση ότι όλα τα δημόσια κονδύλια για την ενέργεια συμμορφώνονται με κοινωνικούς όρους για την προώθηση και την προστασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των δίκαιων μισθών, των ασφαλών συνθηκών εργασίας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων,
- Δράσεις για την εξασφάλιση προσιτής καθαρής ενέργειας για τις βιομηχανίες, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, με περισσότερο δημοκρατικό έλεγχο και σχέδια υποδομών,
Απαιτείται επείγουσα δράση
«Σε μια εποχή που ήδη363.500 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από το κρύο στην Ευρώπη, η τεράστια αύξηση του αριθμού όσων δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να θερμάνουν τα σπίτια τους απαιτεί επείγουσα δράση», δήλωσε ο Γραμματέας της Συνομοσπονδίας της ETUC Ludovic Voet. «Το σχέδιο δράσης για προσιτή ενέργεια πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα που να ανταποκρίνονται στην ολοένα κλιμακούμενη κρίση που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη», συμπληρώνει, ζητώντας μεταξύ άλλων αυστηρότερα μέτρα ελέγχου της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.
«Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε τη θεμελιώδη αποτυχία της αγοράς, δίνοντας στο δημόσιο τομέα μεγαλύτερο ρόλο στο σχεδιασμό ενός προσιτού, καθαρού και αξιόπιστου ενεργειακού εφοδιασμού και να αποτρέψουμε τις αποφάσεις με γνώμονα το κέρδος που οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια. Αυτό δεν θα σήμαινε μόνο φθηνότερους λογαριασμούς ενέργειας στα νοικοκυριά για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, αλλά θα προστάτευε και τις θέσεις εργασίας των ανθρώπων ανακουφίζοντας την πίεση που ασκείται στις εταιρείες από τις υψηλές τιμές ενέργειας», καταλήγει.
