Θα περίμενε κανείς η πρώτη ανοιχτή σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν τα τελευταία 20 χρόνια, μετά την ιρανική επίθεση της 14ης Απριλίου, θα επηρέαζε τις αγορές πετρελαίου. Ωστόσο, οι τιμές δεν πήραν τον ανήφορο, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει η πιθανότητα να ξυπνήσουμε ένα πρωί και να δούμε το βαρέλι 10 δολ. πάνω.
Φαίνεται πως ήταν υπερβολικοί οι φόβοι εκείνων που περίμεναν το ξέσπασμα ενός πολέμου στη Μέση Ανατολή με εμπλοκή ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, καθώς Λονδίνο και Νέα Υόρκη, είδαν τη Δευτέρα 16 Απριλίου τις τιμές του αργού να υποχωρούν
Οι ιρανικές επιθέσεις δεν στόχευσαν καμία ισραηλινή ενεργειακή υποδομή και ενώ η Τεχεράνη έλαβε βοήθεια από συμμαχικούς μαχητές Χούθι στην Υεμένη, αυτά τα πλήγματα στόχευαν στο ίδιο το Ισραήλ, όχι κατά της ναυτιλίας της Ερυθράς Θάλασσας που ήταν ο στόχος επιλογής των Χούθι από τον Οκτώβριο.
Όπως εξηγεί το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, η αγορά δεν κλονίστηκε επειδή τίποτα από όσα συνέβησαν το Σαββατοκύριακο δεν ήταν χειρότερο για τις αγορές ενέργειας από αυτά που συνέβησαν μετά την 7 Οκτωβρίου του 2023.
Το Ιράν και οι πληρεξούσιοί του εξακολουθούν να βάλουν κατά του Ισραήλ, το οποίο εξακολουθεί να ισοπεδώνει και να σκοτώνει αμάχους στη Λωρίδα της Γάζας. Οι Χούθι εξακολουθούν να παρενοχλούν τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα και να διώχνουν πολλές δυτικές εταιρείες πετρελαίου, αλλά οι μαχητές δεν έχουν πυροβολήσει ακόμη κανένα τάνκερ.
«Η αγορά πετρελαίου είναι σαν ένα σφιχτά τυλιγμένο γαλλικό κανίς, που τρέχει με το 97% των δυνατοτήτων του όταν είναι χαρούμενο
Οι περιοδικές απειλές του Ιράν να κλείσει το ακόμη πιο στρατηγικό σημείο πνιγμού στο Στενό του Ορμούζ ήταν τόσο κούφιες όσο όλες οι άλλες απειλές του να το πράξουν τις τελευταίες δεκαετίες.
Εξάλλου, όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, οι τιμές του αργού από το ιστορικό χαμηλό των 70 δολαρίων το βαρέλι έχουν εκτοξευτεί σε περίπου 90 δολάρια ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου.
Ένας ιρανικός πύραυλος εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της τελετής παρέλασης της Ημέρας του Στρατού στην Τεχεράνη, Ιράν, 17 Απριλίου 2024. (REUTERS).
«Υπάρχει μειωμένος αλλά όχι εξαλειμμένος γεωπολιτικός κίνδυνος», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μπρονζ υπεύθυνος γεωπολιτικής στην βρετανική συμβουλευτική εταιρεία Energy Aspects. «Οι τιμές που πέφτουν λίγο είναι λογικό, αλλά μην περιμένετε να επιστρέψουν εκεί που ήταν στην αρχή της χρονιάς, μόνο και μόνο επειδή αυτή η συγκεκριμένη αντιπαράθεση δεν οδήγησε σε «έκρηξη»».
Στην πραγματικότητα οι αγορές πετρελαίου έχουν μάθει να ανταπεξέρχονται σε διεθνείς κρίσεις, κάτι που ήταν αδιανόητο στο παρελθόν.
Χάρη στην αυτοπειθαρχία του ΟΠΕΚ και των εταίρων του στον περιορισμό της παραγωγής, υπάρχει άφθονη πλεονάζουσα ικανότητα παραγωγής πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά, δηλαδή, ένα αποθεματικό έκτακτης ανάγκης, που αν και δύσκολο να ενεργοποιηθεί, μπορεί και κρατά τις αγορές πετρελαίου λίγο πιο χαλαρές.
Όμως τα χειρότερα θα μπορούσαν να συμβούν, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν σοκ στις αγορές πετρελαίου.
«Δεν νομίζω ότι μπορούμε να δούμε το Ιράν και το Ισραήλ μεμονωμένα. Οι κυρώσεις στη Βενεζουέλα πρόκειται να λήξουν αυτή την εβδομάδα. Η Ουκρανία συνεχίζει να στοχεύει ρωσικά διυλιστήρια. Το Κογκρέσο εξετάζει τις κυρώσεις στις εξαγωγές του Ιράν προς την Κίνα», δήλωσε ο Kevin Book, διευθύνων σύμβουλος της ClearView Energy Partners, μιας αμερικανικής εταιρείας συμβούλων ενέργειας.
«Η αγορά πετρελαίου είναι σαν ένα σφιχτά τυλιγμένο γαλλικό κανίς, που τρέχει με το 97% των δυνατοτήτων του όταν είναι χαρούμενο, επομένως δεν χρειάζεται παρά ένα τσίμπημα στο λουρί του για να το κάνει να κουνηθεί».
Πρώτον, τα βασικά σημεία από όπου περνάει το πετρέλαιο βρίσκονται στο στόχαστρο. Οι Χούθι εξακολουθούν να παρενοχλούν τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα και στα στενά Μπαμπ ελ-Μαντέμπ, από τα οποία διέρχεται το 12% των παγκόσμιων θαλάσσιων αποθεμάτων αργού. Και εξακολουθούν να βάλουν κατά πλοίων
Το Ιράν εξακολουθεί να είναι ικανό να προκαλέσει προβλήματα στα στενά του Ορμούζ, μια ακόμη πιο ζωτικής σημασίας υδάτινη οδό στην άλλη πλευρά της Σαουδικής Αραβίας μέσω της οποίας πρέπει να περάσει το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και του Κουβέιτ και σχεδόν όλο το αργό πετρέλαιο του Ιράν.
Δεύτερον, μια ενδεχόμενη ισραηλινή επίθεση σε εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου του Ιράν φαίνεται λιγότερο πιθανή, αλλά δεν αποκλείεται εντελώς. Οποιαδήποτε επακόλουθη επίθεση στην πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε μια αγορά που απλώς καταφέρνει να τα βγάλει πέρα χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια από τον ΟΠΕΚ ή τα μέλη του.
Πέραν όμως των στρατιωτικών παραγόντων, θα μπορούσαν επίσης οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν να εκτοξεύσουν τις τιμές. Αμερικανικό Κογκρέσο εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής πρόσθετων πιθανών κυρώσεων κατά του Ιράν, συμπεριλαμβανομένου ενός νομοσχεδίου που θα στοχεύει στις κινεζικές τράπεζες που βοηθούν το Ιράν να εμπορεύεται πετρέλαιο. Με την Κίνα να εισάγει περίπου το 1/3 του ιρανικού πετρελαίου μια τέτοια αμερικανική κίνηση θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές του πετρελαίου κατά σχεδόν 10%, σύμφωνα με τον Κέβιν Μπουκ.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν επιθυμεί να δει υψηλότερες τιμές πετρελαίου σε μια εκλογική χρονιά. Το έχει καταστήσει σαφές στην Ουκρανία, προειδοποιώντας επανειλημμένα το Κίεβο να μην επιτεθεί σε κρίσιμα ρωσικά πετρελαϊκά περιουσιακά στοιχεία, μήπως οι τιμές της αντλίας στις ΗΠΑ αυξηθούν κατά 1/4 του γαλονιού. Αλλά ο πανικός του Κογκρέσου, ειδικά όταν πρόκειται για το χτύπημα του Ιράν, ίσως να μην τόσο εύκολο να περιοριστεί.
Επιπλέον τα ευρωπαϊκά μέλη του Κοινού Συνολικού Σχεδίου Δράσης -της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν- θα μπορούσαν να ζητήσουν απόσυρση των κυρώσεων στον ΟΗΕ χωρίς βέτο. Μια τέτοια κίνηση θα ασκούσε πιέσεις στις ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου, γεγονός που θα έκανε μια ήδη σχεδόν σφιχτή αγορά πετρελαίου πραγματικά πιο σφιχτή.
«Όταν υπάρχει μια αναμενόμενη περίοδος στενότητας, η αγορά προσαρμόζεται, αλλά όταν υπάρχει σταδιακή σύσφιξη στο παρασκήνιο και συμβαίνει κάτι, μπορείτε να ξυπνήσετε και να βρείτε την αγορά 10 δολάρια υψηλότερα», είπε ο Ρίτσαρντ Μπρονζ.
