Πρόσκληση προς όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας να στηρίξουν τις θέσεις που έχουν κατατεθεί για αλλαγές στην ΚΑΠ, καθώς αποτελούν εθνικές θέσεις, απηύθυνε από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, κατά την ενημέρωση των κομμάτων για την πορεία αλλαγών στην Κοινή Αγροτική Πολιτική.
Ο ΥπΑΑΤ έδωσε πλήρη εικόνα για κάθε μια από τις 19 προτάσεις που έχουν κατατεθεί και οι οποίες αποτελούν απόρροια συζητήσεων με θεσμικούς φορείς του χώρου, ιδιαίτερα δε με την ΕΘΕΑΣ και κάλεσε όλα τα κόμματα να προωθήσουν τις προτάσεις στις οποίες συμφωνούν στις ευρωομάδες στις οποίες ανήκουν. Αναφέρθηκε στις κινήσεις που έχει κάνει ο ίδιος και κυρίως στην ανάπτυξη της αγροτικής διπλωματίας τόσο με διμερείς συναντήσεις όσο και με ενεργοποίηση ομάδων όπως η EUMED-9 και το ΕΛΚ για την προώθηση των αναγκαίων αλλαγών. «Βάλτε πλάτη για τους Έλληνες αγρότες», είπε ο υπουργός.
Κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του ο ΥπΑΑΤ έκανε σύγκριση των προτάσεων που έχει καταθέσει η κυβέρνηση με εκείνες που κατέθεσαν κόμματα, βουλευτές και θεσμικοί φορείς και οργανώσεις, τονίζοντας ότι προχώρησε σε αυτήν την ενημέρωση για να δείξει ότι υπάρχουν κοινά σημεία για τα οποία «οφείλουμε να δουλέψουμε προς όφελος των αγροτών» και κάλεσε τα κόμματα «να δουλέψουμε μαζί».
Ο ΥπΑΑΤ ζήτησε από τα κόμματα να παρέμβουν στις ευρωομάδες που ανήκουν για να προωθήσουν τις αλλαγές στην ΚΑΠ με τις οποίες συμφωνούν
Ποιες αλλαγές υιοθετήθηκαν
«Οι ευελιξίες που αποφασίστηκαν να δοθούν στους γεωργούς και στις διοικήσεις των κρατών μελών σχετίζονται με την αιρεσιμότητα. Σκοπός είναι τα Πρότυπα Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΠΚΓΠ) (GAECs) να μπορούν να εφαρμοστούν με τρόπο που επιλέγει το κράτος μέλος», επισήμανε ο κ. Αυγενάκης.
Πιο συγκεκριμένα οι απλουστεύσεις που αποφασίστηκαν είναι οι εξής:
1) Ειδικές εξαιρέσεις που σχετίζονται με τις ιδιαίτερες συνθήκες των κράτη μέλη, αφορούν στα GAEC 5, 6, 7 και 9 και για να εφαρμοστούν απαιτούν τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) και έγκριση από την Επιτροπή.
Παραδείγματα: Αναφορικά με το GAEC 6, οι ειδικές εξαιρέσεις σχετίζονται κυρίως με τα είδη εδαφών στα κράτη μέλη και τις ιδιαιτερότητες ορισμένων καλλιεργειών. Οι εξαιρέσεις μπορούν να είναι και μερικές, και να αφορούν μόνο συγκεκριμένες περιοχές του κράτους μέλους ή συγκεκριμένες καλλιέργειες. Αναφορικά με το GAEC 7, η εναλλαγή καλλιεργειών παραμένει η βασική υποχρέωση, αλλά δίνεται και η εναλλακτική της διαφοροποίησης καλλιεργειών.
2) Προσωρινές αποκλίσεις που κρίνονται απαραίτητες λόγω ακραίων, απρόβλεπτων καιρικών συνθηκών που θέτουν σοβαρά εμπόδια στην εφαρμογή, αφορούν σε όλα τα GAEC και δεν απαιτούν πρότερη έγκριση από την Επιτροπή. Αυτές σχετίζονται και με την αρχή της «ανωτέρας βίας», για την οποία Επιτροπή θα παρουσιάσει κατευθυντήριες οδηγίες, ενώ σε κάθε περίπτωση η περιγραφή των περιπτώσεων και η διαχείρισή τους θα περιλαμβάνεται σε εθνική νομοθεσία. Οι Οδηγίες αναμένονται αυτές τις μέρες.
3) Τροποποιήσεις στο άρθρο 31 σε σχέση με τα οικολογικά προγράμματα σε συνδυασμό με το GAEC 8:
Οι αλλαγές για το GAEC 8 αντιμετωπίζονται για το έτος 2024 με διαφορετικό τρόπο από ό,τι για τα έτη από το 2025 και μετά. Για το έτος 2024 υπάρχουν τρεις εναλλακτικοί τρόποι εφαρμογής:
-διατήρηση των επιλογών που έχουν ήδη εγκριθεί στα Στρατηγικά Σχέδια,
-μερική εξαίρεση από το GAEC 8 με βάση τον Κανονισμό 587/2024, που αφορά στη χρήση της γης που είχε αφιερωθεί σε αγρανάπαυση για καλλιέργεια αζωτοδεσμευτικών καλλιεργειών. Η Ελλάδα έχει ήδη δηλώσει ότι θα κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας.
-αναδρομική εφαρμογή από 01.01.2024 των αλλαγών που προτείνονται με αντικατάσταση του GAEC 8 από οικολογικό πρόγραμμα που αφορά σε εγκατάσταση νέων χαρακτηριστικών του τοπίου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με επέκταση υπάρχοντος οικολογικού προγράμματος είτε με σχεδιασμό καινούριου.
Το τρέχον διάστημα οι Υπηρεσίες του Υπουργείου και της Διαχειριστικής Αρχής του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ, αναλύουν τις δυνατότητες τόσο για το έτος 2024 όσο και για τα έτη από το 2025 και μετά και τις ανάγκες των γεωργών και των εκτάσεων που υπόκεινται στην αιρεσιμότητα, προκειμένου να αποσταλεί σχετική τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου με τις απαραίτητες αλλαγές.
4) Προβλέφθηκε για όλη την προγραμματική περίοδο με αναδρομική εφαρμογή από 1.1.2024 εξαίρεση από τους ελέγχους και τις κυρώσεις της αιρεσιμότητας για τις μικρές εκμεταλλεύσεις κάτω των 10 εκταρίων, δηλαδή 100 στρεμμάτων. Ειδικά για το έτος 2024, σε περίπτωση που έχουν ήδη διεξαχθεί έλεγχοι, αυτοί δεν μπορούν να οδηγήσουν σε κυρώσεις.
5) Η υποχρέωση αξιολόγησης και πιθανής τροποποίησης του Στρατηγικού Σχεδίου κατόπιν έγκρισης νέας νομοθετικής πράξης υπό την Πράσινη Συμφωνία αποφασίστηκε να ισχύει μόνο για τα έτη 2024 και το 2025 και μετά καταργείται για έτη 2026 και 2027.
6) Δύο τροποποιήσεις του Στρατηγικού Σχεδίου ανά έτος, αντί της μιας που ίσχυε.
Τέλος, η Επιτροπή ήδη διαβουλεύεται με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών την απλούστευση των οδηγιών εφαρμογής του νέου Συστήματος Παρακολούθησης Αγροτεμαχίων (AMS) με στόχο τη μείωση του αριθμού των απαραίτητων ελέγχων.
Και τι επιδιώκεται
Ωστόσο, όπως επισήμανε ο ΥπΑΑΤ, «υπάρχουν και άλλες προτάσεις στις οποίες επιμένουμε και θα συνεχίσουμε να επιμένουμε να ικανοποιηθούν τους επόμενους μήνες».
Αυτές αφορούν σε ευελιξίες που σχετίζονται με τη χρήση των διαθέσιμων πόρων με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο:
– Ευελιξία στη μεταφορά ποσών μεταξύ Πυλώνων, μεταξύ παρεμβάσεων, μεταξύ ετών και εντός του ίδιου έτους.
– Αύξηση του ορίου de minimis ενίσχυσης για τη γεωργία στα 50.000 ευρώ, τουλάχιστον.
– Δημιουργία adhoc μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων με την πρόβλεψη δυνατότητας χρήσης έως 2% του Προϋπολογισμού του Στρατηγικού Σχεδίου σε περιπτώσεις απρόβλεπτων μεγάλων καταστροφών (π.χ Θεσσαλία).
– Επαναφορά του κανόνα Ν+3. Ίσχυε την προηγούμενη περίοδο. Με το Ν+3 διευκολύνεται η ολοκλήρωση σημαντικών επενδύσεων που έχουν προβλεφθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο και δίνεται ο απαραίτητος χρόνος στους δικαιούχους να ολοκληρώσουν τις επενδύσεις τους χωρίς τον κίνδυνο απώλειας των σχετικών ενωσιακών πόρων.
– Επιπλέον, εξετάζεται η δυνατότητα παράτασης του Προσωρινού Πλαισίου Κρατικών Ενισχύσεων και μετά τον Ιούνιο του 2024 με σκοπό την ευελιξία των κρατών μελών στην αντιμετώπιση προβλημάτων σε διάφορους τομείς με εθνική χρηματοδότηση.
