Υπάρχει μια ομάδα ηγετών του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου που είναι γνωστή ως η «άυπνη ελίτ».
Από την αείμνηστη Σιδηρά Κυρία, Μάργκαρετ Θάτσερ και τους Αμερικανούς πρώην προέδρους Ντόναλντ Τραμπ, Μπαράκ Ομπάμα και Μπιλ Κλίντον, μέχρι πρότινος τον συνιδρυτή του Twitter, Τζακ Ντόρσεϊ οι λίγες ώρες ύπνου -μόλις τέσσρις έως το πολύ έξι την ημέρα- αποτελούσε καύχημα για ακάματη εργασία.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια ωστόσο αυτή η συνήθεια αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν.
Με αφετηρία τις ΗΠΑ, καταγράφεται μια «επανάσταση» του ύπνου γύρω από τις θετικές επιδράσεις του όχι μόνο στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και στην οικονομία.
Ο δισεκατομμυριούχος επικεφαλής της Amazon, Τζεφ Μπέζος, λέει ότι οι 8 ώρες ύπνου κάθε βράδυ όχι μόνο είναι προτεραιότητά του, αλλά και όφελος για τον ίδιο όσο και τους μετόχους του τεχνολογικού κολοσσού.
Η Ελληνοαμερικανίδα επιχειρηματίας και συγγραφέας Αριάννα Χάφινγκτον συγκαταλέγεται στους πιο ένθερμους οπαδούς του καλού ύπνου.
Το μότο της: «Κοιμήσου για να φτάσεις στην κορυφή».
Αυτό βέβαια είναι πιο εύκολο να το λέει από το να κάνει κάποιος στους χαλεπούς μεταπανδημικούς καιρούς, ενόσω πολλαπλασιάζονται οι παράγοντες άγχους και ανασφάλειας, οικονομικής και γεωπολιτικής.
Όμως ακριβώς για λόγους οικονομίας, παραγωγικότητας και δημόσιας υγείας, ο ύπνος γίνεται πλέον όλο και πιο δημοφιλής.
Μελέτες της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Rand Corporation έχουν ποσοτικοποιήσει τον αντίκτυπο του ανεπαρκούς ύπνου στο ΑΕΠ.
Μοντελοποιώντας τα δεδομένα πέντε χωρών του ΟΟΣΑ, μια από αυτές τις έρευνες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια χώρα μπορεί να χάσει έως και 3% του ΑΕΠ λόγω έλλειψης ύπνου των εργαζομένων της.
Στο επίκεντρο δεν είναι μόνο η διάρκεια, αλλά και η ποιότητα του ύπνου, τροφοδοτώντας πλέον μια αυξανόμενη βιομηχανία αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επεκτείνεται σε πλείστους όσους τομείς, από την κουλτούρα της ευεξίας, μέχρι «έξυπνα» στρώματα και νέα gadgets ύπνου, που κατακλύζουν την αγορά.
Business του… μαξιλαριού
Ένα ολόκληρο επιχειρηματικό «οικοσύστημα» έχει πλέον δημιουργηθεί γύρω από τη βιομηχανία του ύπνου.
Κατασκευαστές, λιανοπωλητές, πάροχοι υπηρεσιών υγείας και φαρμακευτικές εταιρείες φέρνουν στην αγορά διαρκώς νέα προϊόντα.
Τους άξονες ανάπτυξης είχε εντοπίσει προ καιρού σε μελέτη η εταιρεία συμβούλων McKinsey, κατηγοριοποιώντας τα προϊόντα και τις υπηρεσίες ύπνου σε τρεις βασικούς τομείς.
Ο πρώτος, ανέφερε, αφορά στη βελτιστοποίηση του περιβάλλοντος ύπνου.
Περιλαμβάνει από έπιπλα υπνοδωματίου, στρώματα, μαξιλάρια, κλινοσκεπάσματα, φωτισμό, μέχρι υγραντήρες και τον έλεγχο των επιπέδων ήχου και θερμοκρασίας.
O δεύτερος εστιάζει στην αλλαγή της ρουτίνας ύπνου, με παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, ειδική διατροφή ή ακόμη και ρουχισμό, ειδικά μόνιτορ ύπνου και «έξυπνα» ξυπνητήρια.
Ο τρίτος είναι θεραπευτικές αγωγές, από ομοιοπαθητικές θεραπείες μέχρι συνταγογραφούμενα βοηθήματα ύπνου και διαγνωστικές συσκευές.
Στρώματα με αισθητήρες, προσαρμοζόμενα μαξιλάρια σε διάφορα σχήματα, βιομετρικές κορδέλες, ρυθμιζόμενα φώτα με χρονοδιακόπτη και έξυπνοι θερμοστάτες είναι μερικά από τα προϊόντα, με τα οποία εταιρείες υπόσχονται έναν ονειρικό ύπνο.
Πολλά από αυτά είναι αναπόφευκτα σκέτο μάρκετινγκ, εκτιμά η ειδική νευρολόγος ύπνου, Ελς βαν ντερ Χελμ.
Όμως αυτό δεν αναιρεί την «αφύπνιση» της κουλτούρας που έχει αρχίσει να δημιουργείται γύρω τα πολλαπλά οφέλη της αναγνωρισμένης αναγκαιότητας -οργανικής και μη- ενός καλού, ποιοτικού ύπνου.
Η τάση καταγράφεται σταθερά ανοδική τα τελευταία χρόνια. Μόνο μεταξύ 2015 και 2020 η βιομηχανία στρωμάτων στις ΗΠΑ διπλασίασε την αξία της, στα 16 δισεκατομμύρια δολάρια.
Επενδυτικά κεφάλαια «ραίνουν» με χρήμα νεοφυείς επιχειρήσεις και έρευνες για την τεχνολογία ύπνου.
Από περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια το 2017, έφτασαν τα 800 εκατομμύρια δολάρια το 2021, εν μέσω πανδημίας.
Μια περίοδο αλλαγών, κατά την οποία πολλοί επανεκτίμησαν προτεραιότητες και προσωπικές ανάγκες.
Μεταξύ αυτών και τον καλό, αναζωογονητικό ύπνο, που πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο του τουρισμού ευεξίας.
Ώρα για ύπνο
Με ή χωρίς τη χρήση αισθητήρων και έξυπνων gadgets για τον ύπνο -τα πραγματικά οφέλη των οποίων αμφισβητούνται από ορισμένους ειδικούς- το σίγουρο είναι ένα.
Ο ύπνος αποτελεί μια πολύπλοκη και δυναμική διαδικασία, που επηρεάζει τους ανθρώπους με τρόπους που οι επιστήμονες αρχίζουν τώρα να κατανοούν.
Σημαντικό μέρος της καθημερινής ρουτίνας μας -υπό κανονικές συνθήκες, ξοδεύουμε περίπου το ένα τρίτο του χρόνου μας στην «αγκαλιά του Μορφέα»- έχει ζωτική σημασία για την ανθρώπινη υγεία.
Ο ποιοτικός ύπνος, και δη τις σωστές ώρες, θεωρείται απαραίτητος για την επιβίωση όσο το φαγητό και το νερό.
Σχετίζεται μια σειρά λειτουργιών του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο επικοινωνούν μεταξύ τους οι νευρώνες.
Επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό, από τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους πνεύμονες μέχρι τον μεταβολισμό, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, και τη διάθεση.
Έρευνες δείχνουν ότι η χρόνια έλλειψη ή η κακή ποιότητα ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο διαταραχών όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, η κατάθλιψη και η παχυσαρκία.
Κοινωνικοί, οικονομικοί, ψυχολογικοί, ακόμη και πολιτιστικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν με τη σειρά τους τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου.
Έρευνες έχουν καταγράψει για παράδειγμα ότι οι άνθρωποι στην Ασία κοιμούνται κατά μέσο όρο λιγότερο από έξι ώρες, όταν ένα επτάωρο είναι αυτό που συνιστούν οι γιατροί.
Το τηρούν ωστόσο ευλαβικά οι Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί γείτονες τους. Το ίδιο μοτίβο καταγράφεται και σε ορισμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, καθώς και στον Καναδά.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν ειδικοί, ο ύπνος δεν θέλει… κόπο, αλλά τρόπο.
Τονίζουν ότι είναι κρίσιμο το υπνοδωμάτιο να διατηρείται ήσυχο, δροσερό και -πρωτίστως- σκοτεινό.
Προτρέπουν επίσης στη διατήρηση μιας ρούτινας ύπνου, εφόσον είναι εφικτό.
