Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος – Συνταγματολόγος
Η Ελλάδα, παρά τις σοβαρές αστοχίες και οπισθοδρομήσεις του παρελθόντος, αφού επιβίωσε από μια οξεία και μακρά οικονομική κρίση για άλλη μία φορά στην ιστορία της, και μάλιστα σε πείσμα των σχεδόν ομόφωνα τότε απαισιόδοξων προβλέψεων, έχει τώρα μια μεγάλη ευκαιρία να γεφυρώσει την απόσταση που τη χωρίζει από τους Ευρωπαίους εταίρους και τους ανταγωνιστές της όσον αφορά τους θεσμούς, τις επενδύσεις, ιδιαίτερα τις επενδύσεις στη γνώση, και τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα και να επιτύχει έτσι ταχεία πραγματική σύγκλιση. Αρκεί να διδαχθεί από τα λάθη που την οδήγησαν στη χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, να ακολουθήσει μια ισορροπημένη και υπεύθυνη δημοσιονομική πολιτική σε συνεργασία με Ευρωπαίους εταίρους της. Η χώρα πρέπει να αρχίσει να μετασχηματίζεται και στόχος θα πρέπει να είναι η σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε ό,τι αφορά τους μισθούς, την ανεργία, την γραφειοκρατία, την διευκόλυνση επενδύσεων κ.α.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι τεράστιοι , αφού το 2022 η απορρόφηση έφτασε περίπου τα 3 δισ. ενώ στο τέλος του 2023, η απορρόφηση εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 3,5 δισ. Ρεκόρ 20ετίας σημείωσαν το 2022 και το 2023 οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας, φθάνοντας τα 7,22 δισ. ευρώ μόνο το 2022. Σε μεγάλο βαθμό αυτές αφορούν εξαγορές ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων, καθώς και αγορά ακινήτων. Έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον προσελκύει το πρόγραμμα «Golden Visa», που επιτρέπει σε πολίτες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποκτήσουν άδεια διαμονής αγοράζοντας ακίνητα αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Από την 1η Αυγούστου 2023 και μετά, όσοι επιθυμούν να λάβουν άδεια παραμονής και παράλληλα θέλουν να αποκτήσουν ακίνητο στο κέντρο της Αθήνας, στα νότια και στα βόρεια προάστια, στη Θεσσαλονίκη, στην Μύκονο και στη Σαντορίνη θα πρέπει να επενδύσουν τουλάχιστον 500.000 ευρώ.
Εγκρίθηκαν αρκετές νέες άδειες ανέγερσης Ξενοδοχείων πανελλαδικά, ενώ η Ελλάδα εμφανίζει αύξηση χωρητικότητας σε αεροπορικές θέσεις κατά 14,7% σε σύγκριση με το 2019 μια χρονιά που η χώρα μας κατέγραψε ρεκόρ όλων των εποχών με 31,3 εκατ. τουριστικές αφίξεις. Έντονη δυναμική εμφανίζει και ο οδικός τουρισμός στη χώρα μας. Έτσι, την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2023 καταγράφηκαν 3,6 εκατομμύρια διεθνείς οδικές αφίξεις, έναντι 2,4 εκατ. της ίδιας περιόδου του 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 49,7% ή κατά 1,2 εκατομμύρια. Ειδικότερα, αύξηση κατά 17,2% κατέγραψαν τον Ιούνιο του 2023 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 2.930,7 εκατ. ευρώ, έναντι 2.500,0 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2022, ενώ αύξηση κατά 19,4% παρατηρήθηκε και στις ταξιδιωτικές πληρωμές (Ιούνιος 2023: 204,3 εκατ. ευρώ, Ιούνιος 2022: 171,1 εκατ. ευρώ). Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του gov.gr και του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης.
Η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης ξεκίνησε ενσωματώνοντας 501 ψηφιακές υπηρεσίες και προσθέτοντας δύο νέες: την ψηφιακή έκδοση υπεύθυνης δήλωσης και εξουσιοδότησης. Σήμερα, το gov.gr παρέχει 1.370 ψηφιακές υπηρεσίες, διευκολύνοντας την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων. Αντί οι πολίτες να στήνονται στις ουρές μίας δημόσιας υπηρεσίας, η συναλλαγή τους με την δημόσια υπηρεσία, ολοκληρώνεται από τον υπολογιστή του σπιτιού ή του γραφείου τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Πέρα όμως από την “τουριστική βιομηχανία “, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης και τις επενδύσεις ξένων επενδυτών σε ακίνητα της χώρας : απαιτείται η χορήγηση κινήτρων για την δημιουργία νέων βιομηχανιών στην χώρα που θα φέρουν και νέες θέσεις εργασίας , η ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής ώστε η Ελλάδα να εξάγει περισσότερα προϊόντα και οι αγρότες να αυξάνονται αντί να μειώνονται, η Ευρωπαϊκή σύγκλιση ως προς τα θετικά (μισθοί , συντάξεις, ανεργία κλπ.) και κυρίως η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη και όχι η Ευρώπη των ισχυρών. Για παράδειγμα, θα πρέπει να απαιτήσουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της κλιματικής αλλαγής, την προμήθεια και δημιουργία ευρωπαϊκού στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει να απαιτήσουμε την δημιουργία Ευρωστρατού στην πράξη για την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων . Η λύση στα προβλήματα, τις αδυναμίες και τις στρεβλώσεις δεν είναι η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο να συνεχίσει ο καθένας μόνος του, αλλά η πραγματική συνένωση και σύγκλιση των κρατών μελών στους περισσότερους τομείς και όχι μόνο η οικονομική ένωση.
Η λύση είναι να αντιληφθούν οι Βρυξέλλες ότι πρέπει να αρχίσουν να λειτουργούν συλλογικά, με τα ίδια μέτρα και σταθμά για όλα τους τα κράτη μέλη, πλούσια και φτωχότερα, για τους Νότιους και τους βόρειους.
Η λύση είναι, όταν χρειάζεται, να λαμβάνουν σκληρές αποφάσεις και να επιβάλλουν κυρώσεις, τόσο σε μη μέλη για να προστατεύσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα από άκρη σε άκρη, όσο και σε μέλη για να αποδείξουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους σε κατατρεγμένους ανθρώπους, που καταφεύγουν στην Ευρώπη, όχι για να ζήσουν καλύτερα, αλλά απλά για να ζήσουν, εφαρμόζοντας όσα υπόσχεται και ανακοινώνει – ενίοτε και ψηφίζει – που θα αφορούν όμως τους πάντες, ισότιμα. Το Brexit( έξοδος της Αγγλίας), οι τάσεις επανεθνικοποίησης σε πολλά κράτη-μέλη και η ενίσχυση λαϊκιστικών κομμάτων απαιτούν μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική αντιμετώπισης. Ταυτόχρονα, η πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια έχει οξύνει τις οικονομικές ανισότητες, ενώ τα κράτη-μέλη αρνούνται να βρουν κοινές λύσεις για την υποδοχή και την ενσωμάτωση των προσφύγων. Οι πολιτικές και τα προβλήματα αυτά έχουν πλήξει ιδιαιτέρως την Ελλάδα. Όλο και περισσότερο εκφράζονται φόβοι ότι αντί να κινούμαστε προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση οδεύουμε προς μια αυξανόμενη αποσύνθεση. Η ευρωπαϊκή ένωση παρακολουθεί ως θεατής να παραβιάζονται ευρωπαϊκά σύνορα και να διατυπώνονται τάσεις αναθεωρητισμού και απαντά με απλές ανακοινώσεις καταδίκης, ενώ ο προβλεπόμενος Ευρωστρατός παραμένει στα χαρτιά . Η πραγματική σύγκλιση των κρατών μελών , καθυστερεί λόγω ελλείψεως πολιτικής βούλησης από τους ισχυρούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα μαθήματα από την κρίση των Ιμίων: Κρίση των Ιμίων ονομάζεται συμβατικά η ένοπλη αμφισβήτηση της Ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας που έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 1996 από την Τουρκία , με αφορμή την προσάραξη πλοίου στις βραχονησίδες των Ιμίων. Η κρίση έλαβε τέλος, μετά από παρέμβαση των Ηνωμένων πολιτειών Αμερικής και του ΝΑΤΟ.
Από την κρίση των Ιμίων του 1996, αποδεικνύεται ότι δεν υπήρχε ουσιαστικό σχέδιο ως προς τα εξοπλιστικά, ως προς την εξωτερική πολιτική και τις απαραίτητες συμμαχίες της χώρας μας. Μέχρι την κρίση των Ιμίων του 1996, ο όρος “πατριώτης” ήταν παρεξηγημένος, αλλά στην πραγματικότητα αφορά το εδαφικό στοιχείο, την αγάπη -αφοσίωση στην πατρίδα και όχι την κομματική προέλευση.
Ο πατριωτισμός είναι το αίσθημα αγάπης και αφοσίωσης του ατόμου στην πατρίδα και η συμπόρευση με άλλους πολίτες που έχουν το ίδιο συναίσθημα. Αυτή η σύνδεση αφορά έναν συνδυασμό διαφορετικών παραγόντων, όπως η ομιλούμενη γλώσσα και εθνοτικών, πολιτιστικών,θρησκευτικών πολιτικών ή ιστορικών πτυχών. Τονίζεται το «εδαφικο» στοιχείο. Η αγάπη για την πατρίδα αναπτύσσεται χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους. Μετά την κρίση των Ιμίων, επιτεύχθηκε η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Κύπρος επικύρωσε τη Συνθήκη Προσχώρησης στις 14 Ιουλίου 2003 και μέχρι την ένταξή της συμμετείχε στις εργασίες και στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ενεργός παρατηρητής. Την 1η Μαΐου 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε πλήρες Κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαζί με τις άλλες εννέα υποψήφιες χώρες – την Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία.
Με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004 η κυβέρνηση της Δημοκρατίας ανέλαβε την υποχρέωση να ενταχθεί στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση και να υιοθετήσει το ευρώ μόλις πληρωθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Αυτό επιτεύχθηκε την 1η Ιανουαρίου 2008, ημερομηνία κατά την οποία η Κύπρος εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ και υιοθέτησε το ευρώ ως το εθνικό της νόμισμα.
Μεταξύ 1ης Ιουλίου και 31 Δεκεμβρίου 2012 η Κυπριακή Δημοκρατία είχε την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για πρώτη φορά στη ιστορία της.
Επιπλέον, έχει πια περάσει στην κουλτούρα των διπλωματών και στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, η αντίληψη ότι πρέπει να ζυγίζεται η κάθε κίνηση πριν αποφασιστεί. Έχει, για παράδειγμα, τεράστια σημασία αν σε ένα περιστατικό εμπλέκεται το Λιμενικό ή το Πολεμικό Ναυτικό. Η κουλτούρα της αποφυγής μιας μη σχεδιασμένης κλιμάκωσης έχει φτάσει στο σημείο να τοποθετούνται νεότεροι αξιωματικοί (με τον κωδικό «σηματοπαγίδες») οι οποίοι λειτουργούν σαν φίλτρο για κάθε θερμόαιμο πολιτικό ή αξιωματικό που μπορεί να θελήσει μόνος του να κλιμακώσει την ελληνική αντίδραση σε μια τουρκική κίνηση.
Ένα ακόμα μάθημα είναι η ανάγκη να γνωρίζουν όλοι οι βασικοί παίκτες που θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις τι ακριβώς έχουν να αντιμετωπίσουν, τι σημαίνουν κανόνες εμπλοκής, ποιες είναι οι δυνατότητες της χώρας. Σε μια σοβαρή χώρα θα κάθονταν σε ένα τραπέζι και θα έκαναν μια σχετική προσομοίωση σε τακτική βάση. Μην ξεχνάμε πόσο κρίσιμο είναι να μιλούν την ίδια γλώσσα και να μην υπάρχουν προσωπικές ή θεσμικές αντιπαλότητες, οι οποίες να θολώνουν την κρίση και να υπονομεύουν το κλίμα εμπιστοσύνης που απαιτεί η λήψη ιστορικών αποφάσεων. Είδαμε τι συνέβη στα Ίμια όταν εκδηλώθηκε το μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους βασικούς χειριστές και δεν τηρήθηκαν οι βασικοί κανόνες χειρισμού μιας εθνικής κρίσης.
Έχουμε σίγουρα ωριμάσει από τότε. Μπορεί οι θεσμοί μας να συνεχίζουν να είναι αδύναμοι και να μην έχουμε καταφέρει να συστήσουμε το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας που χρειάζεται μια χώρα σαν την Ελλάδα. Μάθαμε όμως πολλά. Και το κυριότερο, μάθαμε τη σημασία τού να προλαβαίνεις μια κρίση πριν κλιμακωθεί, πριν φτάσει στο σημείο τής μη επιστροφής. Μετά την κρίση των Ιμίων, η Ελλάδα κατέστησε σαφές στην Ευρωπαϊκή Ένωση(με διαχρονική και διακομματική επιμονή) και στους συμμάχους μας, ότι η Τουρκία υποχρεούται στην εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάνης. Ο σεβασμός στη Συνθήκη της Λωζάνης ,αποτελεί τον αποκλειστικό και αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η ειλικρινής συνεργασία Ελλάδας – Τουρκίας.
Η πιο σημαντική πρόβλεψη της Συνθήκης ήταν η απόφαση για την ανταλλαγή των πληθυσμών, αλλά και οι ρυθμίσεις για την προστασία της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη και αντίστοιχα της μουσουλμανικής -και όχι τουρκικής- μειονότητας της Δυτικής Θράκης. Με την συνθήκη της Λωζάνης, η Τουρκία εγγυάται την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ελληνικών μειονοτήτων στην Τουρκία. Μετά την κρίση των Ιμίων, απαιτήσαμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το αυτονόητο: τα εθνικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Η κατάσταση στα σύνορά μας δεν είναι ένα ζήτημα αποκλειστικά της Ελλάδας να διαχειριστεί. Είναι ευθύνη της Ευρώπης στο σύνολό της.
